Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

Mười năm khổ nhục trong tù, nay Chương được thả về nhưng bị cưỡng bức cư trú tại khu kinh tế mới Ðạm-Ri. Những tháng năm bị kiềm tỏa giữa núi rừng cheo leo, giờ được sải đôi chân tự do trên con đường dẫn về phố thị lòng Chương nghe phơi phới lạ thường!

Những bạn tù cùng trên đường về, người nào cũng nôn nao mong được gặp mặt người thân. Riêng Chương thì vô tư, chẳng bận tâm vì không còn ai để đoàn tụ. Chàng bây giờ sống một cuộc sống đơn độc của một kẻ không nhà.

Trần Thanh Minh

Tôi trở về nhà với một thân xác rã rời, một đầu óc rỗng không, biếng ăn, mất ngủ, chả nói năng gì, mắt mở to mà không nhìn thấy gì. Tôi đã phải ra, vào nhà thương Chợ Quán mấy lần. Rất may cho tôi và các con là lúc đó tôi có một cô em và một người bạn lo lắng và chăm sóc mẹ con tôi tận tình.

Vài tháng sau, tôi nhận được 2 thùng quà trả lại với hàng chữ “Người nhận đã chết. Trại yêu cầu hoàn.” Đến bưu điện lĩnh 2 gói quà xong, vừa ra đến cửa tôi lại ngất đi. Rất may có anh bạn hàng xóm đạp xe xích lô đang chờ để chở tôi về nhà. Tới bữa ăn, nhìn bốn đứa con ngồi ăn ngon lành với tóp mỡ ngào đường và nước mắm, quà của bố trả lại, nước mắt tôi lại chảy như mưa. Rồi tới gần cả năm sau, phường trưởng mới cử đại diện đến chia buồn và đưa cho tôi biên bản “phạm nhân chết”. Nhờ mảnh giấy này mà mẹ con tôi mới được đi Mỹ theo diện HO. (Tôi vẫn còn giữ mảnh giấy này, xin gửi kèm theo đây để mọi người biết “tội ác” của chồng tôi!) Can tội: Giảng viên tâm lý chiến xã hội học Trường Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt. Án phạt tù: 3 năm; nhưng khi chết đã 3 năm 7 tháng. Nếu họ đúng lời chắc chồng tôi không thể chết.

Tuấn Nguyễn

Ngày 30 tháng 4 năm 1975 là sinh nhật của tôi khi vừa tròn 4 tuổi. Đó cũng là một ngày mà tất cả người dân Miền Nam Việt Nam sống trong sự đau buồn vì đất nước bị tang thương và oằn oại dưới gót giày của Cộng Sản Việt Nam (CSVN).

Thuở còn bé, ba anh em chúng tôi, Cu Lớn, Cu Bé và Cái Nũng, được bà nội chúng tôi nuôi nấng và dạy dỗ. Bà nội tôi kể cho anh em chúng tôi nghe những trang lịch sử đất nước Việt Nam. Tháng 5 năm 1975, ông nội hành trang và mang theo tiền ăn một tháng. Tháng 6 năm 1975, bố tôi hành trang và mang theo tiền ăn 10 ngày. Ông nội và bố tôi, cùng những người dân Miền Nam khác đã tham gia vào chính quyền của thể chế Cộng Hòa, thì phải ra trình diện tại các điểm mà CSVN gọi là nơi tập trung. Sau đó bọn chúng chuyển họ đến những trại tù khổ sai trên khắp mọi miền đất nước, được chúng gọi là trại cải tạo tư tưởng.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

Anh bạn Thông là dân HO mang qua Mỹ một vợ và hai con để lại Việt Nam bốn đứa lớn đã có gia đình. Vợ chồng dành dụm tiền già gởi về tiếp tế cho đàn cháu tám đứa đói meo sống nheo nhóc, chui rúc dưới những mái nhà lá ọp ẹp vùng Long Khánh. Trước kia, Thông ghiền cà phê phin, thuốc điếu Capstan, vào tù chuyển sang hút thuốc lào. Qua Mỹ, anh nghe lời vợ khuyên bỏ luôn cà phê, thuốc lá, chắt chiu chút ít tiền còm trợ cấp, cứ ba tháng một lần mang ra công ty chuyển tiền HP.

Thông rất quý trọng tình bè bạn nhưng lại có máu Trương Phi. Người bạn cùng binh chủng thiết giáp trước năm Bẩy lăm cảm thông hoàn cảnh đa đoan một cảnh hai quê của vợ chồng Thông nên đã trốn không gởi thiệp mời đám cưới của con gái mình. Khi hay tin nầy Thông lái xe mất gần tiếng đồng hồ đến tận nhà thằng bạn sắp gả con gái lấy chồng. Cửa vừa hé mở là anh đã xông vào nhà nắm bâu áo thằng bạn hét lên:

- Không ngờ mầy khinh rẻ tao. Dựng vợ gả chồng cho con mầy thì có khác gì con tao. Đó là niềm vui chung tại sao mầy không mời vợ chồng tao đến uống ly rượu mừng.

Người bạn lên tiếng phân trần:

Hưng Yên

Hôm nay là ngày bầu cử, trường học đóng cửa nên thằng Thanh theo thằng Hoàng ra chỗ sửa xe ngay từ buổi sáng. Khi mọi người đã đi hết, ông Ba Cất mở “trạn” lấy cơm nguội ra ăn; cánh cửa trạn vừa mở ra ông đã nghe mấy con gián chạy rào rào. Nhưng cũng chẳng sao, ở trong trại cải tạo ông ăn phải gián là thường, mấy người khác cũng vậy, mà có thấy ai kêu la hay khạc nhổ gì đâu! Ruồi, rệp, gián và người cùng ở chung với nhau. Thau cơm độn khoai lang khô, khoai mì khô hay bo bo lãnh về chưa kịp chia, ruồi đậu đen nghịt ở phía trên. Thau nước mắm “đại dương” lãnh về (toàn nước muối pha với chút nước mắm cho có mùi) mấy chục con ruồi nổi lều bều... Lấy tay xua xua, đuổi đám ruồi ở thau cơm, lấy thìa vớt mấy con ruồi ở thau nước mắm bỏ đi rồi chia cơm, chia nước mắm. Lúc chia anh em ngồi lõ mắt ra nhìn, chỉ sợ chia không đều, phần mình ít hơn phần người khác.

Bác sĩ Nguyễn Ý-Ðức

Ðang giờ học Việt Văn của giáo sư Nguyễn Tường Phượng thì tôi được nhân viên phòng Giám Học kêu xuống gặp người nhà. Tôi học lớp Ðệ Tam ban A, Trung Học Chu Văn An ở Hà Nội.

Tới văn phòng, tôi thấy bố tôi đang ngồi nói chuyện với Thầy Hiệu Trưởng Vũ Ngô Xán và Thầy Giám Học Vũ Ðức Thận. Bố tôi quen với hai cụ qua người anh họ tôi là ông Vũ Ngọc Các, chủ nhiệm báo Dân Chủ ở đường Gia Long Hà Nộị Bố cho tôi hay là đã xin phép hai cụ để cho tôi nghỉ học sớm và theo ông về quê có việc.

Hai bố con về nhà tôi trọ để thu xếp đồ đạc rồi ra bến xe đò về tỉnh Hải Dương. Trên đường đi, bố tôi cho hay là phải di cư vào Nam ngay vì Việt Minh sắp tiếp thu Hà Nội và các tỉnh bên đây sông Bến Hải.

Nguyễn Văn Luận

Ông Hòa là cựu sĩ quan Cộng Hòa, bị Cộng Sản bắt tù năm 1975, rồi sang Mỹ theo diện HỌ Tôi gặp ông tại một tiệc cưới rồi thành bạn. Chúng tôi thường gặp nhau vì cùng sở thích, dù trong quá khứ ông sống tại miền Nam, tôi ở xứ Bắc.

Một lần, cháu Thu Lan, con ông Hòa, hỏi tôi: “Bác ở Hà Nội mà cũng đi tị nạn à?” Nghe hỏi một câu ngây thơ như vậy nên tôi chỉ cười: “Cái cột đèn mà biết đi, nó cũng đi... huống chi là bác!”

Thực ra tôi đã không trốn thoát được từ lần đầu “vượt tuyến” vào miền Nam, thêm nhiều lần nữa và hai lần “vượt biển” vẫn không thoát, chịu đủ các “nạn” của chế độ Cộng Sản trong 27 năm ở lại miền Bắc. Tôi không “tị nạn” mà di tìm tự do, trở thành “thuyền nhân”, đến nước Mỹ năm 1982.

Hoàng Lê

Sau khi cưỡng chiếm miền Nam Việt Nam, những cái loa tuyên truyền của Cộng Sản không ngớt ngày đêm ra rả về cái gọi là thiên đường xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, cũng chính những cái loa tuyên truyền ấy lại cố tình bôi đen mọi mặt của cuộc sống nhân dân miền Nam. Thế nhưng, sau bao nhiêu năm qua, sự thật vẫn là sự thật.

Chỉ riêng về mặt xã hội, Cộng Sản thường rêu rao rằng tệ nạn nghiện hút, mãi dâm không hề có trên đất Bắc. Sì ke, ma túy, mãi dâm... chính là sản phẩm sa đọa của xã hội miền Nam, đẩy con người xuống hố sâu vực thẳm. Một khi đã thống nhất đất nước, miền Nam “đã được hoàn toàn giải phóng”, dưới chế độ “ưu việt xã hội chủ nghĩa”, những tệ nạn đó sẽ được tẩy xóa, tất cả mọi người sẽ được sống trong một xã hội lành mạnh, tiến bộ và văn minh. Nhưng, nay như mọi người đều thấy, cộng sản đã không những không làm được điều đó, mà ngược lại, còn đẩy nhân dân cả nước vào cảnh sống cùng cực, lầm than, làm gia tăng những tệ nạn xã hội từ nông thôn cho đến thị thành, từ Nam chí Bắc.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

(xem kỳ 1)

Từ ngày lấy nhau, đôi vợ chồng Thuần Hiệp sống vô cùng hạnh phúc. Chỉ ân hận một điều là nàng không sinh được cho Hiệp một đứa con. Sau một năm ngày cưới, nàng đã thụ thai, nhưng rủi thay, cái thai bị sẩy vào tháng thứ ba rồi lặng thinh luôn. Đến Mỹ, nàng đã vài lần đi khám sản phụ khoa. Bác sĩ cho biết ống dẫn trứng không được bình thường. Sau khi Hiệp tốt nghiệp đại học ngành Accounting và có việc làm vững chắc, chàng không cho vợ đi làm nữa vì sức khỏe của nàng không được khá lắm.

Đã mấy lần Nghĩa gọi điện thoại nằng nặc đòi mẹ về Việt Nam để coi mắt người vợ tương lai của mình và đến thăm nhà bà nội của nàng.

Rút từ kinh nghiệm đau thương của mình, Thuần luôn luôn nhắc nhở với con trai là phải giữ gìn sự trong trắng cho người yêu. Hậu và Hiệp cũng hối thúc Thuần phải về thăm quê nhà một chuyến để xem tình hình trước khi quyết định cuộc hôn nhân của con. Tuổi trẻ thường hay nông nổi và hối hả trong tình yêu. Chính Hiệp là người lấy vé máy bay cho vợ.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

- Con bảo đảm với má là Phương đẹp cả người lẫn nết, lại là sinh viên xuất sắc trong lớp con phụ trách. Cô ấy ăn nói lịch thiệp lắm, gái Hà Nội mà má. Còn bà nội của Phương thì rất mực chiều nàng. Hôm nào con gởi ảnh của Phương về cho má xem. Thế nào má cũng vừa ý. Đã đến giờ lên lớp, tạm dừng nghe má, con gởi lời thăm ba và cậu Hai. Chúc má ngủ ngon.

Bà Thuần gác máy, mỉm cười sung sướng sau khi nghe tiếng "I love you" của con trai qua điện thoại gọi từ Việt Nam.

Bà nhìn lên bức ảnh của Nghĩa với nụ cười rạng rỡ chụp hôm lễ tốt nghiệp nhận bằng Master Electronic Engineer. Nghĩa là đứa con trai duy nhất của bà hiện giờ đang ở Việt Nam dạy trường đào tạo chuyên viên điện tử hợp đồng liên doanh với hãng Microsoft của Hoa Kỳ.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

Trong chuyến viếng thăm tiểu bang Utah, tôi đi thăm hầu hết các thắng cảnh nơi đây. Thủ phủ của tiểu bang là Salt Lake City. Hồ nước mặn Great Salt Lake rộng mênh mông nằm trong vùng đồi núi Rocky Mountains cao hàng ngàn bộ cách mặt biển. Ðộ muối trong nước cao gấp năm lần nước biển đại dương. Một kỳ công của Thượng Ðế đã ưu đãi cho vùng đất cao nguyên này.

Utah còn là Thánh địa của đạo Mormon, đang phát triển rất mạnh. Ðến Utah không thể không đến viếng Mormon Temple. Một thắng cảnh, một kỳ quan có chiều dài lịch sử gắn liền với sự khai khẩn, xây dựng và phồn thịnh của Utah. Ðạo Mormon (Mạc Môn) còn tên gọi khác là Ðạo LDS viết tắt của chữ Latter Day Saints, có nghĩa là Giáo Hội Thánh Hữu Ngày Sau của Chúa Jesus Christ. Ðền thờ trung tâm có sáu ngọn tháp cao chót vót xây dựng suốt bốn mươi năm mới hoàn thành. Temple Square, trung tâm giáo hội, trải rộng 35 mẫu Anh là một quần thể kiến trúc vĩ đại, tân kỳ, lộng lẫy và trang nghiêm. Trên đỉnh tháp cao vút của đền thờ Temple Of The Lord là tượng một người đàn ông bằng vàng đứng thổi kèn. Ðây là tượng của vị thiên sứ ánh sáng Moroni hiện ra vào ngày 21 tháng 9 năm 1823. Ngài soi dẫn cho tiên tri Joseph Smith đương thời biết nơi chôn giấu biên sử cổ xưa. Sách ấy chứa đựng trọn vẹn Phúc Âm vĩnh cửu do chính Ðấng Cứu Rỗi đã ban cho các dân tộc. Từ đó, kinh sách Mormon được dịch và viết ra dựa vào bảng khắc bằng vàng chôn cất trên đồi Cumorah gần làng Manchester thuộc tỉnh hạt Ontario, tiểu bang New York từ năm 421 sau Thiên Chúa. Toàn bộ sách Mormon là lời rao giảng của Chúa Jesus Christ giữa người Nephites không lâu sau khi Chúa phục sinh. Ngài tiên tri Joseph Smith còn được Chúa khải thị viết nên tập Giáo Lý và Giao Ước.

(ảnh commons.wikimedia.org)

Tràm Cà Mau

Nằm trên nhánh cây, tôi suy nghĩ, sắp đặt chương trình hành động đối phó với các trường hợp có thể xảy ra. Cùng lắm là bị bắt, khi đã chấp nhận có thể bị bắt rồi, thì lòng tôi lắng xuống. Nếu nơi đây có người ở, và có chính quyền Cộng Sản, thì tôi phải tiếp tục trốn tránh, rồi tìm cách, lấy một chiếc thuyền đi về đất liền, nhưng giờ thì phải tránh sao cho khỏi bị bắt trước đã.

Đã ở tù Cộng Sản một lần rồi, tôi ngán lắm. Trưa hôm đó, tôi leo lên đỉnh đá cao nhìn xuống, thấy xa xa bên kia, có bóng cây dừa, và hình như có bãi cát bằng. Tôi cẩn thận đi về hướng bãi dừa, đi rất chậm, nhìn quanh dò xét đặt từng bước, vạch cây, vén lá, cố không để lại dấu vết nào. Khi qua một quãng đất trũng, tôi thấy cả một vường khoai mì, có vẻ như mọc hoang, nhưng nhiều gốc mì trốc đất nằm ngổn ngang. Đúng là đảo có người ở. Tôi yên lặng nằm sát đất có cây cỏ cao che kín, đợi chờ xem có gì lạ không. Chỉ có tiếng chim kêu và mấy con sóc chuyền từ cành này qua cành khác.

Tràm Cà Mau

Thỉnh thoảng, lúc mười hai giờ đêm, khi công trường xây bệnh xá cho đảo tị nạn Pulau Bidong ngưng việc, chúng tôi đốt một đống lửa lớn, ngồi quanh kể chuyện quê hương, hát hò đàn địch, cho đến khi không còn ai thức nổi nữa mới ra về đi ngủ. Đêm nay anh Nam kể một đoạn đời của anh:

“Khi chuẩn bị cho chuyến vượt biên đã kỹ càng, chúng tôi sẵn sàng ra đi. Dầu chạy máy cũng chôn dấu được nhiều hơn số cần dùng vì sợ thất lạc và hao hụt. Chỉ chờ thời tiết tốt là đón người, khởi hành. Bạn tôi không tin vào thiêng liêng, nhưng cũng nấu xôi, gà cúng để xin thánh thần phù hộ cho phút cuối đừng có gì xui xẻo xảy ra. Tôi cũng không tin, nhưng không dám chế giễu hoặc nói đùa. Chứ thánh thần nào mà ăn hối lộ xôi, gà? Thánh thần có thương thì chẳng cần hối lộ gì cả.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

Căn nhà của ông bà Nội tôi để lại nằm ngay khúc quanh của con đường làng. Một con đường đất rộng, ba chiếc xe bò có thể tránh nhau một cách dễ dàng. Cái cổng với hai trụ tròn xây bằng gạch nâng tấm bảng gỗ có viền hoa văn với ba chữ đại tự “NGUYỄN TỰ ĐƯỜNG” màu vàng nhụ. Bên trên là mái cong lợp bằng loại ngói âm dương trông như vảy con rồng. Bên trái đoạn đường từ cổng vào nhà là hồ sen. Đến mùa hoa sen nở hương thơm tỏa ngát cả một vùng. Lối đi xung quanh bờ hồ có lan can sơn màu đỏ, nơi mà bác Cả, cha tôi và cụ Tú Mẫn thường hay dạo chơi và đàm đạo thơ văn vào những buổi chiều hè. Khu nhà xây gồm ba dãy theo hình chữ U.

Dãy giữa làm nơi thờ tự. Dãy bên trái là khu của vợ chồng bác Cả và người con gái tên Hồng Lưu mà chúng tôi thường gọi là Chị Hai. Dãy bên phải là phần của gia đình cha mẹ tôi. Tiếp giáp ba khu nhà là cái sân lót gạch bát tràng rộng thênh thang.

Trần Công Nhung
(Trích Thăng Trầm của tác giả in 2004)

Thông thường, đổi thay là mong mỏi có một tình trạng khá hơn. Cách mạng là làm thay đổi, phá bỏ cái tệ hại xấu xa, tiến lên cái tốt đẹp hơn. Sau năm 75 toàn Miền Nam, mọi giai tầng xã hội bị đảo lộn vị thế hình thái một cách nhanh không tưởng. Người ta gọi đó là sự Ðổi Ðời. Từ một công chức xuống công nhân, từ một bác sĩ thành anh chạy xe thồ, từ một cô giáo trở thành chị bán hàng rong, v.v. Sự đổi đời đã khiến mọi người ngẩn ngơ lo sợ, rồi tìm cách trốn sự đổi đời... thà chết với cuộc đời cũ còn hơn. Vì không chấp nhận sự đổi đời nên bao nhiêu người đã vào tù. Có người bị tù 1 lần, người 2 lần, có người vào tù ra khám như cơm bữa. Tôi cũng lãnh một lần tù.

Ngay đêm hẹn gặp với anh chủ ghe để tìm cách tránh cảnh đổi đời, tôi đã bị bắt đưa thẳng vào Trung Tâm Thẩm Vấn Nha Trang, nói nôm là nhà tù chấp cung. "Ðồng bọn" với tôi có gia đình Vĩnh Phát, Hòa Lạc, Mỹ Hưng… hết thảy chừng 30 người lớn bé. Họ toàn nhà buôn có tiếng ở thành phố Nha Trang, riêng tôi là giáo chức. Ðêm đó đúng là đêm kinh hoàng. Lúc lùa chúng tôi lên xe, một công an xô đẩy chúng tôi như thú vật và bảo: "Nhớ thành thật khai báo để sống thêm vài năm nữa".

Tràm Cà Mau

(xem kỳ 1)

Chúng tôi tổ chức phòng vệ, thanh niên mỗi người có vũ khí, sào, gậy, dao, thanh sắt, móc câu… xếp theo toán, nhóm. Lấy dây neo cắt ngắn cột móc sắt để khi cần thiết có thể ném móc vào thuyền cướp nếu chúng dùng thuyền lớn dìm lật thuyền chúng tôi. Những viên đá, những vật nặng sẵn sàng chất hai bên mạn thuyền để Hai và tôi làm vũ khí ném vào địch. Chúng tôi mời một cựu sĩ quan chỉ huy, điều động anh em, và hoạch định chiến thuật, chiến lược chống trả trong mọi hoàn cảnh. Theo ý kiến anh cựu sĩ quan, thì trên mỗi thuyền, bọn cướp này không đông. Chúng tôi chỉ cần thị uy là chúng không dám đến cướp bóc. Chúng tôi tập phô trương thanh thế trên sàn thuyền, tất cả thanh niên, mỗi người có một vị trí nhất định, khi hữu sự, thì sẵn sàng cầm vũ khí chiến đấu.

Ngày đó, chúng tôi bị hơn mười lần tàu cướp xông lại, nhưng khi thấy chúng tôi gần ba mươi thanh niên tay ôm vũ khí, đứng trên sàn tàu, sẵn sàng chiến đấu thì chúng lãng chạy rất mau mất hút vào chân trời. Anh cựu sĩ quan còn cho bó những khúc cây, bôi dầu máy, giả làm súng ống để dọa bọn cướp. Anh còn hoạch định kế là xung phong đánh cận chiến, dùng chai đổ dầu làm bom lửa. Đám thanh niên thì vui cười la lối như có trờ chơi. Nhưng những người già và đàn bà thì thêm lo lắng trong cái không khí ngùn ngụt chiến đấu đó. Tôi và Hai được xem như hai chiến sĩ chính yếu của cuộc phòng vệ và chiến đấu. Tôi yêu cầu Hai luyện tập cấp tốc cho các thanh niên cầm gậy dài, học vài ba thế đánh địch khi còn tầm xa. Ba thế đâm, gạt, phạt, từng người tập đi tập lại cho quen tay, để khi hữu sự khỏi lúng túng. Trong nguy cấp, cần đoàn kết, chúng tôi quên cả giận vì bị bắt cóc theo đám người này.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

Vợ chồng tôi và bốn đứa con qua Mỹ theo Chương Trình Tái Ðịnh Cư Cựu Tù Cải Tạo Ðợt HO8. Vì là diện “đầu trọc”, không có bạn bè thân nhân bảo lảnh, nên được phân bổ đến tiểu bang còn thưa dân của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ: Arizona. Hội thiện nguyện đón gia đình tôi tại Phi Trường Phoenix và đưa đến ở trong căn apartment hai phòng, cách thủ phủ của tiểu bang ba mươi phút lái xe.

Nhờ theo mấy khoá luyện Anh ngữ trước khi ra đi, nên con tôi đứa nào cũng bập bẹ được tiếng Mỹ. Chỉ qua vài ngày “nhập gia” là chúng nó kết bạn với một nhóm Mỹ con cùng dãy chung cư. Mấy hôm sau, cả đám tự động mang đến nhà tặng chiếc TV màu chín inches còn tốt. Con tôi mừng như được trúng số.

Ngày còn ở Việt Nam, cha mẹ không sắm nổi truyền hình dù là loại rẻ tiền đen trắng, nên hàng đêm chúng phải qua nhà láng giềng xem ké. Phiền một nỗi là ông cán bộ cằn nhằn mang bụi đất vào làm dơ cái nền nhà tráng cement mà ông lau chùi hàng ngày lên nước láng bóng. Hai đứa con nhỏ ông đưa từ Hà Nội về cứ để lưng trần nằm lăn trên nền mà ngủ. Sau này, mỗi lần mở truyền hình là ông đóng chặt cửa lại.

Tràm Cà Mau

Vào chuyện: Trên một đảo nhỏ nằm giữa biên giới Việt Nam, Cao Miên và Thái Lan, không biết thuộc địa phận nước nào, có một gia đình bốn người vui sống êm đềm. Ba cha con là người địa phương, đã tình cờ đến đảo sinh sống gần trăm năm. Nam đi vượt biên bị chìm thuyền dạt vào đây. Ông Tư gả cô Hai cho Nam. Chú Ba là em cô Hai, mới mười lăm tuổi. Ông Tư dạy cho Nam và các con những món võ nghệ gia truyền, gọi là những đường võ Diệt Tây. Cô Hai có tài ném đá rất chính xác. Nam kể tiếp câu chuyện:

“Tôi đang sống những ngày tháng yên lành, thanh thản, hạnh phúc thần tiên trên hoang đảo, thì một hôm chú Ba hoảng hốt chạy về báo cho biết, có một nhóm người đổ bộ lên từ bãi sau. Chiếc thuyền neo ngoài bãi nước sâu.

Chúng tôi thận trọng leo lên đỉnh cao ẩn nấp và quan sát. Tôi nhận ra được nhiều người ăn mặc theo lối Việt Nam, hình như họ đang dò xét tình hình trên đảo. Nhìn hình dáng chiếc thuyền và đám người đông lố nhố, tôi nhận ra ngay thuyền vượt biên. Tôi nói cho ông Tư biết, và đề nghị mình phải nắm phần chủ động ngay ban đầu, để tránh bất trắc có thể xảy ra về sau. Chúng tôi ngại họ biết trên đảo chỉ có bốn người, khi túng, họ có thể làm liều. Chú Ba chạy về chòi lấy bộ áo quần cho tội mặc, để ra tiếp xúc với nhóm người vượt biên. Tôi đi xuống bãi làm những người đang đứng trên bờ cát hoảng hốt, sợ sệt muốn bỏ chạy. Tôi làm dấu cho họ có ý bảo đừng sợ, nhưng họ càng hoảng hốt hơn, chạy ào xuống nước định bơi trở lại thuyền. Tôi bắt tay làm loa, kêu lớn, bảo họ đừng sợ, không can gì đâu. Khi đến gần, có lẽ họ cũng chưa hết sợ vì thấy tóc tai, râu ria tôi xồm xoàm. Khi biết tôi chỉ là cư dân trên đảo, họ cho biết là thuyền hư, thả neo sửa chữa. Tôi bảo họ cứ yên tâm, rán sửa thuyền cho xong rồi đi, đừng sợ gì cả, miễn đừng đi qua phía bên kia đảo. Đang nói chuyện, thì một thanh niên nhào đến ôm chầm lấy tôi và kêu lên rối rít: “Anh Nam, anh Nam, làm gì mà ở đây? Trời đất ơi, sao mà râu tóc tùm lum thế này?”

Tràm Cà Mau

(tiếp theo kỳ trước và hết)

... Nói xong, chúa khỉ để cái kiếng đeo mắt trên thân cây, rồi đập mạnh tay xuống, cái kiếng bể vụn, tan tành. Nhà khoa học bị gỡ kiếng kêu ứ một tiếng vì tiếc của. Một con khỉ đến cầm bàn chân của nhà khoa học đưa lên cao cho đám khỉ xem, rồi cầm từng ngón chân lắc lắc, nói lớn:

- Đây là kết quả tai hại của việc dùng da thú bó chân lại. Những bàn chân này vô dụng, vụng về, làm sao mà nắm vào cành cây, cầm nắm vật gì được? Loài khỉ này tiến hoá còn chậm lắm, có lẽ cả hàng chục triệu năm nữa mới theo kịp chúng ta bây giờ.

Ông khỉ này cầm mấy chiếc giày nằm ngổn ngang trên đất, mà xé tan tành thành từng miếng nhỏ. Ông bảo rằng phá bỏ, đào tận gốc, trốc tận rễ cái cội nguồn của thoái hoá ngu dốt may ra mới cứu được bảy con khỉ dã man này.
Một con khỉ khác lôi những thức ăn của các nhà khoa học ra trình với chúa khỉ. Nó lôi ra một hộp bơ, lấy cành cây mà khoắng, rồi chu mũi lại như ghê tởm lắm. Đưa cành cây còn dính bơ vàng khè lên cao, và nói:

- Bọn này phóng uế ra rồi ăn lại. Rõ ràng, phân lỏng vàng khè, hôi ớn óc. Các “đồng khỉ” xem đây! Ẹc, ẹc bẩn thỉu.

Tràm Cà Mau

Dẫn nhập: Thời cuộc đổi thay, nhiều chục năm nữa, không ai còn tin những chuyện vô lý đã xẩy ra trên trái đất này. Đây là một câu chuyện truyền khẩu bí mật thích thú và đau khổ trong một thời gian dài.

Vào một đêm đã khuya, trăng sao lờ mờ, giữa mùa xuân năm 1975, đoàn thám hiểm Phi Châu gồm bảy nhà sinh vật học người Na Uy đang bị bộ lạc khỉ vây hãm tấn công mà không biết. Người canh gác uể oải ngồi cầm súng ngáp dài nhìn ra xa, ông cũng không ngờ hiểm nguy đang gần kề. Sáu người khác đang ngủ yên giấc trong lều sau nhiều ngày theo dõi sinh hoạt của bộ tộc khỉ đặc biệt này. Đây là một giống khỉ đã biết tổ chức thành một xã hội có sinh hoạt cộng đồng, phân công, thứ bực và có tiếng nói riêng của chúng. Khi đoàn thám hiểm đến cắm trại quay phim để quan sát sinh hoạt của giống khỉ, thì chính họ cũng bị quan sát, bị dòm ngó bởi nhiều con khỉ núp kín trong các tàn cây rậm rạp. Không có một hành động, một cử chỉ nào của đoàn thám hiểm mà không được đám khỉ ghi nhận và đem về báo cáo lại cho chúa khỉ ngồi trên ngai vàng, là một cây cổ thụ xum xuê. Chúa chỉ ngồi trên chạc ba của cây cổ thụ, lưng dựa vào cành lớn, chân co chân duỗi, tay gãi háng, miệng chu dài ra, nghe báo cáo và nhận xét về bảy nhà sinh vật học. Chung quanh chú khỉ, trên các nhánh cây chung quanh, có mười hai con khỉ cao cấp nhất trong triều đình cũng đang nằm dã dượi, lắng tai theo dõi. Một con khỉ cầm đầu toán trinh sát, ho khạch khạch rồi trình tấu:

(tiếp theo phần 1)

Khi leo lên chiếc thuyền nhỏ bé để tìm đường đào thoát ra khỏi vòng tay Cộng Sản, chúng tôi cứ tự nghĩ như mình đang đi du lịch. Đề phòng tối đa, nhưng không quá nhiều lo âu sợ sệt. Cũng có sợ, nhưng sợ ở một mức độ nhẹ nhàng, đến nỗi đôi lúc còn có cảm thấy thản nhiên và sung sướng, vì biết mình đang trên con đường đào thoát. Có gì mà lo? Nếu bị bắt thì ở tù lại, mà ở tù lâu thì tìm cách vượt ngục. Chiếc thuyền nhỏ đi từ bến sông Sài Gòn về miền Tây, ra cửa Gành Hào. Trên đường đi, chúng tôi gặp nhiều trạm kiểm soát bắn súng kêu vào xét hỏi giấy tờ. Thấy chúng tôi vui vẻ, bình tĩnh quá, công an Cộng Sản không ngờ chúng tôi vượt biên.

Như những kẻ ham chơi, chúng tôi thoát ra được hải phận quốc tế. Thuyền chết máy giữa biển mênh mông nhiều ngày, nhưng sao trong lòng chúng tôi vẫn thấy vui, và còn cảm ơn Trời Phật đã giúp chúng tôi thoát được bàn tay Cộng Sản độc ác. Có chết cũng vui, thoả nguyện. Được chết giữa biển trời tự do. Chúng tôi vẫn kể chuyện tiếu lâm, cười đùa và có khi còn cùng nhau ca hát.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích
Cộng tác viên báo Mạch Sống

Vượng bị sốt rét dai dẳng suốt sáu năm trong tù, nhưng không khổ sở bằng bệnh loét dạ dày. Ðã mười ngày qua, bữa ăn nào cũng bo bo, sắn lát khô. Chúng chà xát vào chỗ loét hành hạ chàng suốt ngày đêm.

Sáng, tù chuẩn bị lên đường lao động, bụng Vượng đột nhiên lên cơn đau dữ dội, từng cơn quặn thắt. Mồ hôi túa ra, cơn lạnh ụp đến, chàng khuỵu xuống giữa hàng tù đang điểm danh. Anh em vội vã khiêng chàng đến bệnh xá.

Trưởng bệnh xá là một cán bộ y sĩ miền Bắc, phụ giúp lão ta là bác sĩ Tân người miền Nam vượt biên bị bắt vào tù. Ông nghi ngờ Vượng bị xuất huyết bao tử và yêu cầu cho chuyển gấp bệnh nhân xuống nhà thương thành phố. Y sĩ cán bộ bảo:

- Tù cải tạo bị bệnh dạ dày không có tiêu chuẩn điều trị ở cấp thành phố.

- Nhưng đây là trường hợp xuất huyết nội khẩn cấp, biến chứng nguy hiểm của bao tử, bệnh xá không đủ phương tiện để cứu một mạng người.
Bác sĩ Tân vừa giải thích vừa khẩn cầu nhưng lão ta vẫn tảng lờ.

Tìm Đọc Lưu Dấu Ngày Xưa của Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích
Liên lạc tác giả: 408-493-6309 hoặc tanichn@yahoo.com 

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

Thời kỳ Bắc thuộc, bọn quan lại Trung Hoa bắt dân ta xuống biển mò ngọc trai, lên rừng tìm trầm hương, ngà voi, sừng tê giác phải chịu trăm điều gian nguy, khổ ải. Có kẻ ra đi bỏ xác trên rừng. Người được trở về thì mang bệnh tật suốt đời.

Thời đại ngày nay, sau ngày 30 tháng 4, 1975, cuộc sống của dân ta mỗi ngày mỗi thêm kham khổ. Dân quê phải cào bới trên đồi hoang trồng sắn trồng khoai để có cái ăn. Người ta bắt đầu đào xới dưới đất để tìm vàng. Dọc bờ suối, trên sườn đồi, trong rừng sâu, nơi nào nghi ngờ có quặng vàng là người người bu vào xới tung lên. Có kẻ sập hầm bị chôn sống. Không ít người chết vì bệnh sốt rét vàng da, chết vì sơn lam chướng khí... Chưa kể cảnh đâm chém, giành giật , thanh toán nhau vì vàng. Trong cảnh khốn cùng ấy, nghề tìm trầm hương nổi lên cùng lúc. Nhưng là một nghề đầy hiểm nguy trực diện với thú dữ, nước độc, bệnh tật và muôn vàn cái chết chực chờ.

Bác Sĩ Nguyễn Ý Ðức

LTS. Chế độ tập trung cải tạo cho quân cán chính Việt Nam Cộng Hòa được thi hành sau khi Cộng Sản miền Bắc thôn tính miền Nam. Bài này đúc kết lời kể của các cựu tù nhân chính trị; mục đích là để thế hệ mai sau, trong và ngoài nước, biết các khó khăn, đau khổ của cha chú họ, như một bài học đắt giá cho nhân loại, để tránh tái diễn chứ không phải để giữ mãi hận thù. 

Trình Diện Để Đi Tù Đầy

Mấy tuần lễ sau khi miền Nam thất thủ thì chiến dịch rỉ tai về học tập cải tạo bắt đầu được tung ra. Nhưng mãi đến đầu tháng sáu 1975 Uỷ Ban Quân Quản Thành Phố mới ra lệnh cho các quân cán chính Việt Nam Cộng Hòa phải trình diện để đi “Học Tập Cải Tạo”. Uỷ Ban ra thông cáo vào các ngày 10-6, 11-6 và 20-6-75 trên đài phát thanh và báo chí, chỉ định rõ địa điểm và ngày giờ trình diện.

Binh sĩ VNCH bị bắt đi tù cải tạo sau ngày 30 tháng 4, 1975. AFP/Getty Images.

Hưng Yên

Ngày còn nhỏ, tôi không nhớ rõ năm ấy tôi còn đang học lớp nhất hay đã lên trung học rồi, thày giáo ra đề luận văn: Em hãy bình giải câu “Ăn để mà sống chứ không phải sống để mà ăn” và hãy nêu lên những nhận định của em đối với câu trên. Bọn học trò tụi tôi ra sức mà tán, đứa nào cũng cho câu nói trên là hết sức đúng, bởi lẽ người ta có ăn mới có sống, không ăn chừng 2-3 ngày là ngỏm củ tỏi rồi, chứ có ai sống để mà ăn đựuc đâu. Tụi tôi dễ dàng đồng ý với câu cách ngôn trên bởi đầu óc còn non nớt, chưa biết lý luận lòng vòng. Hơn nữa khi ra đề luận, thày đã giảng kỹ rồi. Thày bảo đúng là nhất định đúng, học trò chỉ có việc tán cho nó đúng thêm chứ không có cái kiểu nói ngược lại.

Ngày đó, trong các môn học, tôi ghét nhất môn luận văn. Nghĩ nát óc cũng không viết nổi mộït câu văn cho ra hồn, bài làm dài nhất cũng chỉ độ một trang giấy vở học trò. Ba dòng mở bài, mươi dòng thân bài, rồi kết luận. Bài làm đã dở, ý tứ nghèo nàn, chữ viết lại ngoằn ngoèo như gà bới, bởi thế lần nào giỏi lắm thày cũng chỉ cho được điểm 3 trên 10 là hết sức. Thế mà khi bình giải câu “Ăn để mà sống chứ không phải sống để mà ăn” tôi đã được thày cho những 5 trên 10, tức là điểm trung bình. Thày bảo:

- Bài của trò Hưng làm không ra gì, nhưng được câu kết luận khá!

Rồi thày đọc lên cho cả lớp nghe:

-“Từ xưa tới nay, từ quan chí dân, ai cũng phải ăn mới sống được. Người giầu thì ăn ngon, người nghèo ăn dở, khỏe ăn nhiều, ốm ăn ít, thậm chí gần chết cũng cố nuốt chút cháo để cầm hơi, nhưng một khi đã tắt thở rồi thì dù có nem công chả phượng cũng không thể ngóc cổ dậy mà ăn được”.

Ðọc xong thày gật gù lẩm bẩm “Chí lý, chí lý”. Ðược thày khen tôi nở gan nở ruột và cũng từ ngày đó văn tôi viết có khá hơn đôi chút.

Nói ngắn gọn: Tư Lành là một HO. Ông đến Mỹ hơi muộn so với số đông bạn bè sau khi rời khỏi trại tù cải tạo. Tại sao? Các cụ ta cho là cái số.

Tháng 10 năm 1993, lúc 10 giờ khuya, chiếc phi cơ chở gia đình ông gồm hai vợ chồng và hai cô con gái còn độc thân đáp xuống sân bay Hobby (Houston, TX) trong ánh sáng chan hoà, đưa ông trở lại đời sống văn minh. Đón ngay phòng đợi là gia đình cô con gái đã vượt biên năm 1984, một người bạn cùng phi đoàn, đại diện cho Hội Ái Hữu Không Quân và một chiến hữu trẻ, dường như phụ trách về công tác xã hội.

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích
Cộng tác viên báo Mạch Sống

Lê Quý Bê, nguyên Thiếu Tá Quận trưởng kiêm Chi Khu Trưởng. Dù là một tù nhân, anh luôn giữ được tác phong một quân nhân; tuân hành nội qui tuyệt đối, mực thước và ngăn nắp. Anh em tù xem anh như một niên trưởng đáng kính, mặc dù trong đội còn nhiều người lớn tuổi và có chức vụ cũ cao hơn.
Vóc người tầm thước, vai ngang, trán rộng, thoạt nhìn đã thấy Bê là người trầm tĩnh và nghị lưc. Ðôi mắt to đen núp dưới cặp lông mày rậm quắc thước đủ khiến cho người đối diện nể vì.

Nhiều mẩu chuyện được truyền miệng thời Bê giữ chức vụ Quận trưởng tại một quận nổi tiếng mất an ninh. Anh thành lập một toán quân “đặc nhiệm” trang phục bộ bà ba đen và mũ tai bèo. Vào những đêm tối trời, Bê đích thân chỉ huy đội quân giả dạng ấy đi phục kích hay lùng sục các thôn ấp có nhiều gia đình bị tình nghi tiếp tế cho Cộng Sản.

Hưng Yên

(tiếp theo kỳ trước và hết)

Mấy ngày đầu, bà Ba Cất chỉ mua mấy thứ vớ vẩn như mía, chuối, cóc, ổi, bánh ú về bán thử. Thấy bán được, ông đem tấm ny-lông ra căng lên che nắng cho bà bầy được nhiều hàng hơn. Thế là dần dần nhà ông trở thành một cái quán bán đủ mọi thứ hầm bà lằng xá cấu, kể cả mắm, muối, tương, ớt, đường, bột ngọt, hành, tỏi v.v. Ít ngày sau ông lại mua cây, mua tôn cũ về, thay tấm ny lông căng trước cửa nhà thành một cái mái tôn đàng hoàng, kiên cố hơn.

Ông Ba Cất dứt khoát không đạp xích lô nữa, nhưng chẳng lẽ xe xích lô của ông chỉ để sáng sáng ra chợ chở hàng về cho bà? Mà cho mướn cũng phiền, độ này xích lô ế lắm rồi, nếu không gặp được người đàng hoàng, tin cẩn cũng không dám cho mướn xe, sợ họ chở bậy, chở bạ, bị bắt bị giữ xe thì chủ cũng phiền. Nhất là dân “chế độ cũ”, mới đi cải tạo về như ông Ba Cất lại càng không muốn dây dưa với cái đám công an chó vàng làm gì,  càng tránh xa chúng được chừng nào càng tốt chừng nấy. Thế là mua xe cũng nhờ ông Hồng, mà bán xe cũng nhờ ông Hồng bán hộ. Ông Hồng là người có uy tín trong giới xích lô vì thế mà chỉ mấy tuần sau ông đã bán được xe dùm ông Ba Cất; giá cũng gần bằng giá lúc mua, không lỗ bao nhiêu.