Tôi được sinh ra vào giữa cái nắng chói chang của tháng Năm. Có lẽ do cái nóng oi bức của mùa hè khi nên chào đời, tôi đỏ như một cục than hầm. Đó là dấu hiệu của màu da đen. Quả đúng như vậy, ngay từ nhỏ làn da của tôi đen như cột nhà cháy. V́ thế mọi người gọi tôi là Ba Đen.
Tôi, con Ba Đen, không được thừa hưởng ǵ đẹp hơn ngoài làn da đen thui của má, cái mũi tẹt của bà ngoại, tướng đi có lẽ giống bà hàng xóm, xấu không chịu nổi. Tôi luôn thắc mắc không biết má tôi giống ai? Tôi nh́n bên họ nội, ngoại của má, thấy các cô, d́ chú bác đều có làn da trắng, mịn màng. Nh́n lại ḿnh giống như một con bé bán than.
Hồi nhỏ, tôi hay nghĩ ba má nhặt ḿnh ở đâu đó rồi mang về. Tất cả những ǵ đẹp đều dành cho anh tôi hết. Này nhé, anh tôi có làn da trắng và môi son giống ba. Anh tôi cao c̣n tôi lùn cùng với chân tay thô kệch. Tôi lại mập ú ù. Đă thế tôi hay chảnh nữa chớ? Bạn bè thường nói: "Xấu mà đóng vai ác", không sai tí nào!
Cũng hên là do vốn tiếng Việt phong phú nên ngày nay mọi người thay làn da đen bằng nước da bánh mật. Bạn tôi nói nước da bánh mật bây giờ là mốt. Chả thấy mốt đâu mà đi ngoài đường khuôn mặt ai cũng trắng như bông bưởi, trừ tôi. V́ da đen cộng với đôi chân bắp chuối nên tôi không bao giờ mặc váy và tôi ít mặc đồ hoa hoè v́ không hợp. Tôi chỉ mặc quần jean, áo thun hoặc quần tây áo sơ mi mà thôi. Tôi càng giống một thằng con trai hơn với mái tóc ngắn cũn. Rồi mọi người khuyên tôi nên dùng kem dưỡng da, kem làm trắng da toàn thân. Tôi muốn thử nhưng thấy phiền phức v́ lười. Đi ra ngoài một tí là phải bịt mặt, bao tay, phải mặc áo khoác thật dày. Nh́n gương mấy bà nội trợ ở xóm tôi th́ biết. Họ đi làm trắng da. Không thấy làn da trắng mịn màng đâu cả, chỉ thương tật đầy ḿnh. Tôi thấy cách tốt nhất là bắt chước cách làm của Tấm dành cho Cám trong truyện cổ tích Tấm Cám, nấu nồi nước sôi nhảy vào là cách hấp da mau nhất. Nhưng tôi sợ nóng. Cuối cũng mèo vẫn hoàn mèo, tôi quyết định để nguyên xi làn da đen quư phái mà ông trời đă ban tặng cho ḿnh.Thương tôi, mấy đứa bạn hay an ủi: "Da đen như da trâu nh́n lâu mới đẹp". Mới đầu tưởng nó an ủi ḿnh nhưng thấy nó cười toe toét là biết hắn xỏ ngọt ḿnh đây mà, dám ví ḿnh như trâu, ḅ.
Có nhiều chuyện vui xảy ra xung quanh màu da đen của tôi. Khi c̣n là sinh viên ở Việt Nam, cuối năm học có chiến dịch mùa hè xanh. Năm ấy, chúng tôi được đi miền núi, vào khu dân tộc ít người. Nói đi làm t́nh nguyện cho oách nhưng thật ra là đi chơi, v́ tất cả
bọn tôi đều ốm yếu, những việc có thể làm được th́ bà con đều làm hết rồi. C̣n làm những việc nặng nhọc như cuốc đất, đào mương th́ làm không nổi nhưng được cái, bọn tôi ăn rất giỏi. Ban ngày, chúng tôi đi thăm những cụ già neo đơn, tới dọn dẹp vườn tược (tức là có ǵ trong vườn là dọn sạch), đêm xuống là văn nghệ. Bọn tôi hát ḥ, nhảy sạp và uống rượu cần. Tối đó, thanh niên trong làng tập trung rất đông. Có một thanh niên cứ len lén nh́n tôi, sau một hồi chàng ta chạy lại hỏi : "Em có phải dân tộc Chăm ?". Từ cha sinh mẹ đẻ tới giờ không có ai chạm tới ḷng tự ái của tôi nhiều bằng chàng trai đó. Nếu ở nhà, tôi đă nổi tam tinh, lấy chổi phang cho chạy mất dép, nhưng đây là nơi đất khách, anh ta là chủ nên tôi nuốt cục giận, cười mỉm chi và nhỏ nhẹ trả lời "Không, em là người Kinh". Đă nghe câu trả lời th́ thôi, chưa hài ḷng, anh ta c̣n thêm một câu nữa chứ:" Em là người Kinh mà sao làn da của em đen vậy?" Tôi tức quá không chịu được nhưng mà tỏ thái độ là không lịch sự, nên chỉ nhe hàm răng trắng nhờ đánh kem PS ra cười. Chắc hắn nghĩ tôi có họ hàng ǵ với ḿnh?Tối đó bụng tức anh ách, tôi ngủ đâu có được, hai mắt cá cứ mở thao láo.
Sau này, đi xin việc, nh́n họ tên và ngắm nước da của tôi, gă kia ngang nhiên kết luận, em là người dân tộc! Tôi hay lư sự nhưng biết hắn là người tiếp nhận hồ sơ, đành ngậm bồ ḥn làm ngọt. Phải công nhận hôm đó anh ta gặp may, đụng vào bổn cô nương được mệnh danh bà la sát mà thân thể không bị trầy sướt. Quân tử trả thù mười năm chưa muộn. Thế nào tôi cũng ếm x́ bùa cho hắn... lấy con vợ đẹp... giống tôi cho chừa. Đối với kẻ thù th́ đó là cách tàn bạo nhất. Hi hi.
Về nhà, tôi bắt đền ba má, má tôi nói ai bảo tôi nằm trong bụng má mà không chịu kỳ cọ làm chi? Thế là huề cả làng. Nhưng bây giờ ở Việt Nam có hộ khẩu miền núi và họ tên dân tộc ít người là lợi lắm, có lẽ do vụ ở Tây Nguyên. Học sinh dân tộc mỗi tháng đi học được cấp gạo, phát quần áo, sách vở, thi đại học được cộng điểm.Tuy chẳng đáng là bao nhưng mỗi lần tôi đọc tên học tṛ, thấy toàn là người Kinh với cái họ dân tộc không à?
Dạo này, tôi ít nghĩ mông lung, không băn khoăn về những ǵ tạo hoá đă ban cho, cũng không than thân trách phận nữa.
Phải, tôi - con Ba Đen thường t́nh, cũng giận hờn, cũng nhỏ nhen ích kỉ, cũng so đo tính toán đang cố gắng tập sống để tâm bất biến giữa ḍng đời vạn biến.
[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]