Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển đang phối hợp với một số tổ chức bạn để vận động Quốc Hội thông qua đạo luật ban cấp quy chế công dân Hoa Kỳ cho các trường hợp con lai.
Năm 1988 Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua đạo luật Amerasian Homecoming Act nhằm định cư các con lai từ Việt Nam. Đây là những người có cha là công dân Hoa Kỳ đã từng làm việc hay tham chiến ở Việt Nam trước năm 1975. Đến nay khoảng 20 ngàn con lai cùng với gia đình đã được định cư vào Hoa Kỳ qua đạo luật kể trên.
Tuyệt đại đa số con lai đã gặp nhiều trở ngại trong vấn đề học Anh ngữ để chuẩn bị cho kỳ thi nhập tịch. Vì điều kiện sinh sống khó khăn ở Việt Nam, nhiều người trong số họ đã không có cơ hội đi học và không biết viết hay đọc ngay cả tiếng Việt. Khi qua Hoa Kỳ thì họ đã lớn, việc học Anh ngữ trở nên hết sức khó khăn.
Do đó điều trớ trêu là đạo luật Amerasian Homecoming Act thừa nhận những người con lai này là con của công dân Hoa Kỳ và chào đón họ trở về nguyên quán, nhưng trong thực tế họ tiếp tục bị xem là ngoại kiều (alien) và không có triển vọng trở thành công dân theo luật lệ và thể thức hiện hành.
Kể từ đầu năm nay, UBCNVB đã phối hợp với một số nhỏ hội đoàn trong cuộc vận động xin quy chế công dân các con lai. Công cuộc vận động này sẽ không dễ dàng hay nhanh chóng và cần sự tham gia và tiếp tay của chính những người con lai trên toàn quốc.
Muốn có kết quả, cuộc vận động cần một kế hoạch có phối hợp. Kế hoạch này gồm ba giai đoạn:
(1) Từ giờ cho đến cuối tháng 6: thu thập số liệu.
(2) Từ tháng 6 đến cuối năm: vận động chính sách.
3) Các năm sau đó: giải quyết hồ sơ.
Thu Thập Số Liệu
Trong giai đoạn đầu chúng tôi sẽ thu thập tin tức về số con lai hiện cư ngụ tại mỗi khu vực trên toàn quốc Hoa Kỳ, thời gian sinh sống ở Hoa Kỳ, trình độ học vấn, và tình trạng di trú (có quốc tịch hay chưa). Những tin tức này là nền tảng để thuyết phục Quốc Hội về tình cảnh đặc biệt của số con lai đến từ Việt Nam.
Cuối bài này là một bản thăm dò nhu cầu. Quý vị con lai có thể điền (hoặc nhờ người điền hộ) và gởi về cho chúng tôi.
Giai đoạn này đã bắt đầu từ đầu năm nay và sẽ kéo dài đến cuối tháng 6. Chúng tôi kêu gọi những ai thuộc diện con lai liên lạc gấp với văn phòng của UBCNVB nơi gần nhất để cung cấp tin tức về tình trạng của mình.
Vận Động Chính Sách
UBCNVB sẽ cung cấp các dữ liệu này cho một số vị dân biểu thuộc Tiểu Ban Di Dân của Uỷ Ban Tư Pháp, như nữ DB Sheila Jackson-Lee ở Houston hay nữ DB Zoe Lofgren ở San Jose. Chúng tôi sẽ mời một số đại diện con lai tham gia phái đoàn tiếp xúc với các vị dân biểu này. Ngày 3 tháng 4 vừa qua, chúng tôi đã trình bày vấn đề này với nữ DB Zoe Lofgren (Dân Chủ, California) và trước đó chúng tôi cũng đã trình bày với DB Christopher Smith (Cộng Hoà, New Jersey)
Mục tiêu chủ chốt của giai đoạn này là tìm được một vị dân biểu đồng ý thảo dự luật công nhận tư cách công dân của các người con lai hoặc ít ra cho bãi miễn phần Anh ngữ trong kỳ thi nhập tịch.
Sau khi có được một vị dân biểu đứng mũi chịu sào thì công việc vẫn còn rất nhiều gay cấn và công phu vì sẽ phải kêu gọi thêm nhiều dân biểu và thượng nghị sĩ cùng ủng hộ thì dự luật mới có hy vọng được thông qua và trở thành đạo luật.
Chúng tôi dự trù giai đoạn này sẽ bắt đầu vào tháng 6 và sẽ phải chấm dứt vào tháng 11 năm 2003, trước ngày Quốc Hội sẽ bãi khoá.
Giải Quyết Hồ Sơ
Trong trường hợp đạo luật được ban hành, thì ngay sau đó các tổ chức người Việt cần phối hợp với nhau trên toàn quốc để hướng dẫn cho các con lai lập hồ sơ và nộp đơn xin hưởng các quy chế đặc miễn của đạo luật. Đây là công việc tỉ mỉ và mất nhiều thì giờ. Giai đoạn này có thể kéo dài nhiều năm nếu số lượng hồ sơ quá lớn.
Kết Luận
Qua những thông báo trước đây của UBCNVB, một số trường hợp con lai đã liên lạc với các văn phòng chi nhánh của UBCNVB để xin ghi danh xin nhập tịch vì nghĩ rằng mọi chuyện đã xong xuôi. Thực ra chúng ta mới khởi đầu ở giai đoạn đầu tiên và con đường còn dài. Chúng tôi cần sự hợp tác của chính các trường hợp con lai ngay từ bước khởi đầu này vì không có số liệu thì chúng ta không có nền tảng để tranh đấu.
Do e rằng có nhiều trường hợp con lai hiện sinh sống ở những vùng xa vắng sẽ không có nguồn tin tức đều đặn, chúng tôi sẽ sử dụng mọi phương tiện thông tin đại chúng và đồng thời kêu gọi đồng hương ở khắp nơi tiếp tay chuyển tin đến các địa phương có bóng dáng người Việt sinh sống. Muốn vậy chúng tôi khẩn khoản kêu gọi các giới truyền thông cũng như các vị hảo tâm trong cộng đồng liên tục thông tin một cách rộng rãi bằng các phương tiện sẵn có của mình.
Những ai cần tin tức hay có lòng muốn tiếp tay, xin liên lạc với văn phòng của UBCNVB nơi gần nhất. Chúng tôi có thảo sẵn những văn thư và tài liệu hướng dẫn để gởi cho các vị dân cử.
