Thông Cáo Báo Chí Của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển – Ngày 16 Tháng 11, 2005, hôm nay Hoa Kỳ và Việt Nam chính thức công bố mở lại chương trình định cư tị nạn cho các cựu tù cải tạo.

  Mệnh danh là Chương Trình Định Cư Nhân Đạo (Humanitarian Resettlement Program, hay HR), chương trình này áp dụng những tiêu chuẩn giống như chương trình HO trước đây và dành cho những người đã không kịp nộp đơn cho chương trình HO trước thời hạn 30 tháng 9, 1994 vì lý do bất khả kháng.

“Chúng tôi hoan nghênh quyết định nhân đạo này từ phía Hoa Kỳ và Việt Nam. Đây là một tiến triển đáng kể trong chính sách định cư tị nạn của Hoa Kỳ. Ba mươi năm sau khi cuộc chiến chấm dứt, những cựu đồng minh này của Hoa Kỳ đã chịu nhiều gian khổ và xứng đáng được Hoa Kỳ tiếp nhận,” Tiến Sĩ Nguyễn Đình Thắng, Giám Đốc Điều Hành của UBCNVB, tuyên bố.

Năm 1996 UBCNVB khởi xướng nỗ lực can thiệp cho các hồ sơ HO bị từ chối định cư một cách bất công. Qua đó UBCNVB nhận được nhiều lời cầu cứu từ những người không kịp ghi danh tham gia chương trình HO. Năm 1994 chính phủ Hoa Kỳ ấn định ngày 30 tháng 9 là hạn chót nộp đơn tham gia chương trình HO.

Vì thời gian từ ngày công bố đến ngày dứt điểm không bao lâu, nhiều cựu tù cải tạo, nhất là những người ở các vùng xa xôi, đã không kịp ghi danh. Một số người khác đã không thể ghi danh vì thiếu giấy tờ hay đang ở trong tù.

Đầu năm 1997, với sự hỗ trợ của Dân Biểu Christopher Smith (Cộng Hoà, New Jersey) UBCNVB khởi xướng cuộc vận động nhằm mở lại chương trình HO.

Cuối năm 1997, TS Thắng đã cùng với Ông Grover Joseph Rees, Tham Mưu Trưởng của DB Smith, đi Việt Nam vừa để thúc đẩy việc thực hiện chương trình Cơ Hội Định Cư Cho Thuyền Nhân Việt Nam (ROVR) vừa để tiếp xúc với Đại Sứ Hoa Kỳ và các giới chức lãnh sự Hoa Kỳ về việc mở lại chương trình HO.

Trong những năm sau đó cuộc vận động tiếp tục qua các buổi họp với Bộ Ngoại Giao và nhiều cuộc điều trần trước Quốc Hội. Tuy tranh thủ được sự ủng hộ của nhiều thành viên Quốc Hội, cuộc vận động gặp sự chống đối mạnh mẽ của chính phủ Clinton.

Tình hình thay đổi hoàn toàn với tân chính phủ Bush. Năm 2001 Bộ Ngoại Giao chính thức chấp nhận mở lại chương trình HO. Tuy nhiên quyết định này đã không được thực hiện do ảnh hưởng kéo dài của vụ khủng bố ngày 11 tháng 9 và do thiếu sự hợp tác từ phía Việt Nam.

Do áp lực từ Quốc Hội và với sự đồng tình của Toà Bạch Ốc, năm 2003 Bộ Ngoại Giao đồng ý khôi phục lại chương trình định cư tị nạn nói chung vốn bị đình trệ sau vụ khủng bố. Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ gia tăng việc thương thảo với Việt Nam để gia hạn chương trình HO. Tinh thần bền bỉ của Bộ Ngoại Giao nay đã đạt kết quả vô cùng khích lệ.

Can thiệp để mở lại chương trình HO, nay được gọi là HR, nằm trong kế hoạch vận động của UBCNVB, khởi xướng năm 1996, cho một giải pháp toàn diện cho các vấn đề tị nạn Việt Nam còn tồn đọng, gồm có: (1) gia hạn chương trình McCain, (2) mở lại chương trình Ưu Tiên Một dành cho các người đang bị đàn áp, (3) mở lại chương trình định cư các cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ; (4) mở lại chương trình định cư con lai, (5) mở lại chương trình HO, và (6) giải quyết định cư số thuyền nhân ở Phi Luật Tân. Sau vụ đàn áp người Thượng năm 2001, UBCNVB đặt thêm trọng điểm là bảo vệ và định cư số đồng bào Thượng đã chạy thoát sang Thái Lan và Cambốt.

 Mệnh danh là Chương Trình Định Cư Nhân Đạo (Humanitarian Resettlement Program, hay HR), chương trình này áp dụng những tiêu chuẩn giống như chương trình HO trước đây và dành cho những người đã không kịp nộp đơn cho chương trình HO trước thời hạn 30 tháng 9, 1994 vì lý do bất khả kháng. 

Do sự can thiệp của nhiều vị dân cử Hoa Kỳ, đặc biệt của DB Christopher Smith, và sự hợp tác của chính phủ Bush đến nay Hoa Kỳ đã đáp ứng tất cả những điều kể trên: năm 1999 Hoa Kỳ phỏng vấn trở lại các trường hợp cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ; cuối năm 2004 chính phủ Hoa Kỳ phỏng vấn trở lại các trường hợp con lai và gia hạn chương trình McCain dành cho con cái HO; đến nay Hoa Kỳ đã định cư gần một ngàn đồng bào Thượng và đang cứu xét định cư nhiều trăm đồng bào Thượng còn kẹt ở Cambốt; mới đây Hoa Kỳ đã phỏng vấn định cư các thuyền nhân ở Phi Luật Tân; Hoa Kỳ cũng đã nhận định cư bốn người cháu của Linh Mục Nguyễn Văn Lý và anh Hoàng Trọng Dũng theo chương trình Ưu Tiên Một; và ngày hôm nay Hoa Kỳ công bố chương trình HR.  

UBCNVB cũng ghi nhận sự hỗ trợ của Nữ Dân Biểu Sanchez (Dân Chủ, California), là người đã trực tiếp vận động Ông Douglas “Pete” Peterson khi ông chuẩn bị lên đường nhậm chức đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam, và Thượng Nghị Sĩ Frank Lautenberg (Dân Chủ, New Jersey) là người đã gia hạn Tu Chính Án Lautenberg, được dùng làm mẫu mực cho các cuộc phỏng vấn tị nạn ở Việt Nam.

Mọi thắc mắc về bản thông tin báo chí này xin gởi cho cô Hạ Hoa Đặng ở số điện thoại: 703-538-2190 hay địa chỉ điện thư: hahoa.dang@bpsos.org.