Thuý Huỳnh

Bài viết này trình bày khái quát về tình trạng di trú áp dụng cho nạn nhân bạo hành trong gia đình. Xin lưu ý luật di trú rất là phức tạp; vì thế bài viết này chỉ đề cập tới những vấn đề căn bản.

Luật di dân liên quan đến những ai nhập cảnh vào Hoa Kỳ, cho phép người đó có thể cư ngụ trong vòng thời hạn bao lâu hoặc vĩnh viễn. Luật di dân là luật quốc gia hay luật liên bang, nghĩa là có hiệu lực cho cả nước và mỗi tiểu bang đều giống nhau. Chỉ có nhân viên của chính phủ Hoa Kỳ mới có thẩm quyền cho phép người di dân ra vào hay ở lại Hoa Kỳ.

Hầu hết trong mọi chúng ta ai cũng đều biết rằng nếu một người được sinh ra tại Hoa Kỳ thì người đó được công nhận là công dân Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nhiều người được sinh ra ở nước ngoài cũng có thể được công nhận là công dân Hoa Kỳ nếu như ba mẹ của họ là công dân Hoa Kỳ, hoặc làm giấy nhập tịch Hoa Kỳ cho họ. Công dân Hoa Kỳ chưa bao giờ bị trục xuất hay ngăn chặn vào nước Mỹ. Công dân Hoa Kỳ có thể sinh sống ở nước ngoài mà không sợ bị mất quyền công dân của mình. Không phải là công dân Hoa Kỳ thì không có những quyền lợi này. Nếu không phải là công dân Hoa Kỳ mà phạm vào một số tội nào đó, hay không có giấy thông hành hay giấy tờ tuỳ thân khác, người đó có thể bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ.

Sau đây là vài tình trạng di trú thông thường:
- Công dân Hoa Kỳ
- Thường trú nhân (thẻ xanh)
- Người có giấy thị thực thông hành (visa) chẳng hạn như visa du lịch, giấy phép đi làm, hay giấy xác nhận tình trạng tị nạn;
- Người ở quá hạn visa, người nhập cư bất hợp pháp, nghĩa là không có giấy tờ nào cả.

Nếu đã là người có quốc tịch Mỹ hay đã có thẻ xanh chánh thức (thẻ xanh gia hạn mỗi 10 năm), thì những người này không cần điều chỉnh tình trạng di trú cho mình, và người bảo trợ họ sang đây lúc ban đầu không có quyền trục xuất họ về nước được.

Công dân Hoa Kỳ và thường trú nhân có thể nộp đơn bảo trợ người hôn phối và con của họ để được định cư tại Hoa Kỳ. Có vài trường hợp công dân Hoa Kỳ hay thường trú nhân quấy nhiễu hay xúc phạm đến vợ hay con của họ; họ không tiến hành hồ sơ hoặc đe doạ sẽ không tiếp tục tiến hành hồ sơ xin điều chỉnh tình trạng di trú cho vị hôn phối hay người con của họ. Họ thường hăm doạ rằng “Nếu như mày gọi cảnh sát, tao sẽ trục xuất mày” và “Tao sẽ trả mày về nước nếu mày không nghe theo lời tao” hay “Nếu như mày không làm điều tao ra lệnh, tao sẽ ngưng ngay hồ sơ không tiếp tục làm giấy thẻ xanh cho mày nữa.”

Quốc Hội không muốn những người bạo hành này dùng vấn đề di trú để chế ngự hay đe doạ nạn nhân; vì thế Quốc Hội đã thông qua đạo luật để bảo vệ những chị em phụ nữ bị bạo hành, và đạo luật này tiếng Anh gọi là Violence Against Women Act, viết tắt là (VAWA). Ðạo luật VAWA cho phép nạn nhân bạo hành tự điều chỉnh tình trạng di trú cho chính họ. (Chú ý: Ðạo luật này chỉ áp dụng đối với vợ con của công dân Hoa Kỳ hay thường trú nhân hợp pháp.) Nạn nhân có thể điền đơn cho chính họ cho dù người chồng của họ trước đây đã nộp đơn rồi nhưng chưa hoàn tất và đang chờ cứu xét. Ai điền đơn điều chỉnh tình trạng di trú theo đạo luật VAWA được gọi là tự bảo lãnh “self-petitioner”.

Người tự đứng đơn phải điền và nộp mẫu I-360 để hưởng những quyền lợi này. Để được Sở Di Trú chấp thuận cấp phát thẻ xanh hoặc điều chỉnh tình trạng di trú, nạn nhân phải chứng minh rằng cô ta là vợ của kẻ hành hung, bị bạo hành, bị hành hạ về mặt thể xác hay tinh thần, và là một công dân tốt. Cô ta có thể dùng bằng chứng để chứng minh cho sự ngược đãi của người chồng đối với cô.

Bất luận nạn nhân có đang sống chung với người phối ngẫu hay không, cô ta đều có thể nộp đơn này. Trong trường hợp nạn nhân ly dị hay phát hiện ra rằng hôn nhân của cô bị lừa dối (bởi vì chồng cô ta song hôn nghĩa là chồng cô ta đã có vợ rồi), thì cô ta có thể nộp đơn này không quá hai năm sau khi ly dị. Cô ta cũng có thể đủ điều kiện nộp đơn này nếu như chồng của cô ta đối xử ngược đãi với con của cô ta. Nếu như nạn nhân đã nhận được lệnh trục xuất, khi đó cô ta có thể nộp đơn xin được bảo vệ chiếu theo những luật đặc biệt dành cho nạn nhân của sự bạo hành. Cô ta cũng có thể kháng nghị Toà Án Di Trú huỷ bỏ lệnh trục xuất vì cô ta là nạn nhân của sự bạo hành.

Ngoài việc nộp đơn I-360 cho chính họ, nạn nhân cũng cần nộp đơn I-485 để xin cấp thẻ xanh. Trong trường hợp nếu như chồng cô ta đã nộp đơn này cho cô ta trước đó rồi, cô ta không cần nộp đơn I-485 lần nữa, nhưng phải thông báo hay viết một văn thư gởi tới Sở Di Trú trình bày rằng cô ta là nạn nhân của sự bạo hành.

Ðôi lúc nạn nhân của sự bạo hành được cấp thẻ xanh có hiệu lực trong vòng hai năm hay còn gọi là thẻ xanh có điều kiện. Ðiều này có nghĩa là trước đây chồng của cô ta đã nộp đơn cho họ, và vì hôn nhân của họ chưa được 2 năm, nên Sở Di Trú chỉ cấp cho cô thẻ xanh tạm có điều kiện.

Thông thường khi xin thẻ xanh chính thức, nạn nhân phải có sự đồng ý hợp tác của người chồng, người đã nộp đơn bảo lãnh họ sang Hoa Kỳ trước đây. Tuy nhiên, nạn nhân của sự bạo hành có thể tự điền đơn I-751 xin miễn điều này. Ðơn này gọi là đơn xin được “miễn điều kiện phải có sự hợp tác của chồng” vì lý do bị người chồng ngược đãi. Tuy nhiên nạn nhân phải chứng minh rằng cô ta thật sự là vợ của kẻ hành hung và bị ngược đãi. Ngoài ra cũng cần chứng minh rằng cô bị ảnh hưởng về thể xác hay tâm lý do người chồng bạc đãi. Cô ta cũng có thể nộp đơn này cho dù cô đã ly dị và cũng không nhất thiết rằng cô ta đã thành hôn trong bao lâu.

Nếu như nạn nhân không thành hôn với người hành hung hay nếu người hành hung không phải là công dân Hoa Kỳ, thì cô ta cũng có thể đủ điều kiện xin chiếu khán U Visa. Chiếu khán U đặc biệt này chỉ dành cho nạn nhân của những việc phi pháp, trong đó có bao gồm cả nạn nhân bạo hành trong gia đình. Ðể xin visa loại này, trước tiên can phạm phải bị tố cáo tới cảnh sát hay một vài cơ quan chính quyền địa phương. Khi nộp đơn, nạn nhân phải có giấy xác nhận từ những cơ quan chính quyền này để chứng minh rằng đây là những nơi điều tra, truy tố, và khởi tố về tội hình sự. Chiếu khán U Visa có giá trị trong vòng ba năm và sau đó nạn nhân có thể nộp đơn xin thẻ xanh. Cô ta cũng có thể hội đủ tiêu chuẩn theo diện tị nạn nếu như cô ta sợ bị phạt hay sợ bị trả thù bởi người hành hung hay gia đình của người hành hung nếu như cô trở về quê hương của cô.

Quý vị nên nhớ rằng luật di trú rất phức tạp và thường xuyên thay đổi. Để tìm ra một phương cách tốt nhất đối với tình trạng di trú của mình đôi lúc cũng rất khó khăn. Mỗi trường hợp cần có những điều kiện và giấy tờ yêu cầu khác nhau. Nếu quý vị có nhu cầu về vấn đề này và cần giúp đỡ về mặt pháp lý, quý vị nên tìm đến luật sư di trú có nhiều kinh nghiệm trong việc giúp đỡ nạn nhân của sự bạo hành.

Nếu quý vị, người thân trong gia đình của quý vị, hay một người bạn của quý vị cần giúp đỡ, chúng tôi có số điện thoại miễn phí trực tiếp hoạt động 24 tiếng mỗi ngày của chương trình Chống Nạn Bạo Hành trên toàn quốc qua số điện thoại: 1-800-799-7233. Số tổng đài này có tới 139 ngôn ngữ khác nhau và có thể giúp nạn nhân giải quyết một số vấn đề cũng như cung cấp cho nạn nhân thông tin về những văn phòng hay cơ quan địa phương để giúp đỡ quý vị. Ngoài ra quý vị còn có thể liên lạc với chúng tôi qua số điện thoại: 301-439-0505 (MD), 281-530-6888 (TX) và 703-538-2190 (VA).

Chương Trình Chống Nạn Bạo Hành Trong Gia Đình của UBCNVB được sự tài trợ của Fairfax County Consolidated Funding Pool (FY08) và U.S. Department of Justice, Office on Violence against Women, Legal Assistance for Victims Grant Program (2006-WL-AX-0036).

[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]