Tâm Việt
Để đánh dấu Tháng Di-sản Người Mỹ gốc Á-châu Thái-bình-dương (AC-TBD) năm nay ở Mỹ, Thư-viện Quốc-hội Hoa-kỳ đã có sáng-kiến tổ-chức một ngày hội-thảo chuyên-đề vào ngày thứ Bảy, 2 tháng 5, 2009, mang tên “Journey to Freedom: The Boat People Retrospective” (“Hành-trình tìm Tự do: Nhìn lại kinh-nghiệm thuyền-nhân”).
Buổi hội-thảo nguyên ngày sẽ quy tụ một số diễn-giả đến từ nhiều tiểu-bang: bên cạnh một số chứng-nhân về cuộc ra đi kinh hoàng của họ (như nữ-ký-giả Vũ Thanh Thuỷ, bà Kim Hà tác-giả cuốn Stormy Escape, v.v.) cũng sẽ một số nhân-vật tại Hoa-kỳ đã đóng một vai trò đáng kể trong việc đi cứu vớt hay đón nhận người thuyền-nhân VN sang Mỹ, đó là những vị như G.S. Nguyễn Hữu Xương và cựu-Thiếu-tá Hải-quân Phan Lạc Tiếp thuộc Uỷ-ban Báo nguy Giúp Người Vượt Biển, G.S. Lê Xuân Khoa, người trong một thời-gian dài đã cầm đầu tổ-chức IRAC, sau đổi thành SEARAC, Tiến-sĩ Nguyễn Đình Thắng, giám-đốc điều hành Boat People S.O.S.
Chú thích: Ông Peter Young, Trưởng Phân-bộ Á-châu Thư-viện Quốc-hội, đang nhận tài-liệu của Uỷ-ban Báo nguy Giúp Người Vượt Biển và Boat People S.O.S. để đưa vào Văn-khố Thuyền-nhân. Bên cạnh ông, từ trái qua, là bà Reme Grefalda, bà Judy Lu và Tiến-sĩ Mi Chu. Bên phải qua: Ô. Nguyễn Ngọc Bích và nữ-sĩ Trương Anh Thuỵ.
Đây là một sáng-kiến rất ý nghĩa của Thư-viện Quốc-hội Hoa-kỳ vì như bà Reme Grefalda, người trách-nhiệm Sưu tập Người Mỹ gốc Á-châu (Asian American Collection) tại đây, nói nhân một cuộc gặp gỡ cộng-đồng người Mỹ gốc Việt vào đầu tháng 1 năm nay: “Câu chuyện của 1 triệu rưởi người Mỹ gốc Việt là một phần bất khả phân ly của lịch-sử cận-hiện-đại xứ này.”
Vì thế nên sau khi được nghe về đề nghị tổ-chức hội-thảo nói trên, nhiều hội-đoàn trong cộng-đồng người Mỹ gốc Việt đã tỏ ra sẵn sàng phối-hợp và cộng-tác với Thư-viện Quốc-hội qua bà Grefalda, trong mấy mục-đích như sau:
Thứ nhất là mở một “Văn-khố Thuyền-nhân” (“Boat People Archive”) trong Sưu tập Người Mỹ gốc Á-châu để lưu giữ một số những tài-liệu căn-bản về phong trào thuyền-nhân (và mở rộng ra hơn, của người tỵ nạn VN vì ngoài các thuyền-nhân còn các bộ-nhân, phong trào H.O., cuộc vận-động cho con lai, v.v.).
Thứ hai là tổ-chức ngày hội-thảo mồng 2 tháng 5 tới đây mang tên “Journey to Freedom: A Boat People Symposium.” Buổi hội-thảo này sẽ miễn phí cho công-chúng nhưng cần phải ghi danh trước, vì chỗ ngồi có hạn. (Xin gọi số ĐT 202 207-6096 để cho kịp thời.)
Thứ ba là để thu thập một số bài viết quan-trọng nhằm đưa in vào trong một kỷ-yếu do chính Thư-viện Quốc-hội in ra, có thể mua được tại bữa cơm gây quỹ ngày 1 tháng 5 ($50 một vé, sẽ được tặng kỷ-yếu này) hay vào đúng ngày hội-thảo.
Và cuối cùng là tổ-chức triển lãm hình ảnh về người tỵ nạn và thuyền-nhân trên biển cả trên đường đi tìm tự do cũng như những ngày chờ đợi trong các trại tỵ nạn Đông-Nam-Á. Những hình ảnh này đa-phần đến từ sưu tập ảnh rất đặc-biệt của Boat People S.O.S. và từ khoảng 1000 bức hình của nhiếp-ảnh-gia người Phi-luật-tân tên Paul Tanedo, chụp phần lớn ở trại Morong Bataan (trong đó có rất nhiều tranh các em lai).
Nhiều hội-đoàn và tổ-chức cộng-đồng đã nhận tham-gia cộng-tác trong dự-án này, trong đó có thể kể Voice of Vietnamese Americans (cô Genie Nguyen), Boat People S.O.S. (TS. Nguyễn Đình Thắng), Hội Quảng Đà (bà Lê Tống Mộng Hoa), Liên-hội Cựu-chiến-sĩ (Ô. Đoàn Hữu Định), Hội Cử tri Việt-Mỹ (VAVA của bà Jackie Bông), Cộng-đồng VN vùng DC-MD-VA (Ô. Đỗ Hồng Anh, Chủ-tịch), Nghị-hội Toàn-quốc Người Việt tại Hoa-kỳ (Ô. Nguyễn Ngọc Bích), bên cạnh những cơ-sở truyền thông như Đài VN Hải-ngoại (Bà Lưu Lệ Ngọc), VATV (Ô. Võ Thành Nhân) và báo Việt Mỹ (Ô. David Võ). Dự-án cũng đã được sự tiếp tay, đưa tin của hầu hết các phương-tiện truyền thông trong vùng và trên toàn-quốc. Được tin là SBTN cũng như Little Saigon Radio (và Hồn Việt TV) cũng sẽ cử người về làm tin về ngày hội-thảo 2 tháng 5 và những sinh-hoạt liên-hệ.
Những tặng-phẩm đầu tiên vào Văn-khố Thuyền-nhân
Ngày thứ Sáu, 13/3, tại phòng đọc sách Á-châu (Asian Reading Room) Thư-viện Quốc-hội đã diễn ra một buổi lễ nhỏ đón nhận mấy tài-liệu đầu tiên để đưa vào Văn-khố Thuyền-nhân của Thư-viện Quốc-hội. Đại diện cho Uỷ-ban Báo nguy Giúp Người Vượt Biển, trụ-sở ở San Diego, California, từ 1980 đến 1990, là nữ-sĩ Trương Anh Thuỵ, người đã đứng đầu chi nhánh Virginia của Uỷ-ban trong những năm 1987-1990 và sau đó làm Chủ-tịch của Boat People S.O.S. trong giai-đoạn 1990-1993. Đón nhận tập đầu tài-liệu này của Uỷ-ban San Diego là ông Peter Young, giám-đốc Asian Division, Thư-viện Quốc-hội, với sự chứng-kiến của Tiến-sĩ Mi Chu, Trưởng Ban Dịch-vụ Học-thuật, và bà Judy Lu, Trưởng Các Sưu-tập của Asian Division. Người đứng ngoài cùng, bên trái, là bà Reme Grefalda, người sẽ chịu trách-nhiệm chính-yếu về Văn-khố Thuyền-nhân.
Nhân dịp này, ông Nguyễn Ngọc Bích cũng đã đem tặng vào Văn-khố Thuyền-nhân toàn-bộ hồ-sơ của Boat People S.O.S. giai-đoạn 1991-1995 là giai-đoạn mà từ năm 1993 trở về sau, ông làm Chủ-tịch Ban Quản trị của Boat People S.O.S. Như vậy, chắc chắn là một số tài-liệu gốc và căn-bản của Uỷ-ban San Diego cũng như của Boat People S.O.S., uỷ-ban hiện đang sinh-hoạt mạnh trên đất Mỹ (16 văn-phòng trên toàn-quốc), trong giai-đoạn đầu đã được đưa vào Thư-viện Quốc-hội để sau này, ai muốn nghiên cứu phần lịch-sử này của cộng-đồng người Việt sẽ có chỗ chắc chắn để tham-khảo những tài-liệu quý giá này.
Được biết, anh Đinh Quang Anh Thái (của Little Saigon Radio) cũng đang chuyển đến cho Văn-khố Thuyền-nhân một số hình ảnh lịch-sử rất quan-trọng mà anh chụp được từ các trại Hồng Kông và từ chuyến đi thăm Galang và Pulau Bidong cách đây hai năm sau khi CSVN đã vận-động với chính-phủ In-đô-nê-xia và Mã-lai-á để đập phá những bia kỷ-niệm tại Galang và Pulau Bidong.
