LST. Bài viết này nhằm mục đích hướng dẫn đồng hương hiểu thểm về sức khỏe để "phòng bệnh hơn chữa bệnh". Bài viết trong mục này được sự tài trợ của CareFirst BlueCross BlueShields.
Ruột già là thành phần của bộ máy tiêu hóa, nhưng ruột già không trực tiếp làm việc tiêu hóa thực phẩm như miệng, bao tử, ruột non. Ruột già chỉ hấp thụ một số lớn nước và chất điện giải trong chất bã thực phẩm. Dài khoảng 1,5 thước tây (5 feet), ruột già có ba phần chính là Đại Tràng, Trực Tràng và Manh Tràng hoặc ruột dư. Ruột dư chẳng làm được cái tích sự gì cho cơ thể nhưng khi sưng lên là gây khó khăn cho sức khỏe. May mắn là ít khi thấy nói chú ấy bị ung thư. Còn hai phần kia, ung thư là chuyện có thể xảy ra.
Rủi Ro Gây Ra Ung Thư
Trong ung thư Ruột Già, tế bào ung thư có thể xuất hiện ở bất cứ nơi nào trong chiều dài của ruột. Và thường thường khởi đầu từ những mụn thịt (polyp) nhô ra trong lòng ruột như đám nấm trên khúc cây già mục nát. Nguyên nhân chính xác của ung thư chưa được biết rõ nhưng một số rủi ro có thể đưa tới bệnh đã được nêu ra.
Kết quả nhiều nghiên cứu cho hay có tới 75% trường hợp ung thư xẩy ra mà không có một nguy cơ nào. Cặn kẽ quan sát, y khoa học đã nêu ra một số điều kiện thông thường có thể tạo cơ hội cho ung thư phát triển như: người từ 40 tuổi trở lên; có thân nhân bị ung thư này; bản thân đã có ung thư noãn sào, vú; đã có bệnh mụn polyp ở ruột già; đã có bệnh viêm đường ruột như loét đại tràng (ulcerative colitis); có vài bệnh di truyền.
Dấu Hiệu
Nguyên do đã chưa được xác định mà triệu chứng cũng lờ mờ. Có người than phiền đau bụng ngầm ngầm, ăn khó tiêu, no hơi, thay đổi thói quen đại tiện rồi mệt mỏi kinh niên, xuống cân. Nhưng quan trọng nhất là thấy có máu trong phân. Vâng, không táo bón, không ngoại trĩ mạch lươn mà phẩn lẫn chút máu tươi hoặc máu bầm. Thấy máu trong phẩn liên tục trong mươi ngày là phải tới kể lể với thầy thuốc ngay, nhất là khi đã vào tuổi ngoại tứ tuần.
Chẩn Đoán Bệnh
Nói tới việc tới thăm thầy thuốc để khám xét cái bệnh này là ta cứ ngượng ngùng "em chã ". Vì khi không lại phải "vạch mông cho người lạ coi phần thầm kín của con người, thì cũng lạnh mình, đỏ mặt. Thực vậy, thử nghiệm đầu tiên mà thầy thuốc sẽ làm là khám hậu môn.
Chổng mông để vị ấy thọc ngón tay chuối mắn - ngọc ngà vào, ngoáy qua ngoáy lại từ trước ra sau, từ trên xuống dưới. Để coi mặt trong ruột có trơn tru, có cái u cái mụn nào không; rút ngón tay ra có chút máu dính vào bao cao su. Với chiêu thức ngoáy tay, thầy thuốc cũng kiểm tra coi cái tuyến tiền liệt của các ông xem có sưng, có gồ ghề. Chẳng là ung thư cũng "nhân nghĩa bà Tú Đễ " thường tới thăm chú tuyến tinh dịch này của quý lão ông lắm đấy.
Với vài giọt hóa chất, thầy thuốc thử phân coi có vết máu. Thử nghiệm này rất giản dị, không đau đớn mà lại rẻ tiền nhưng hữu ích thì "thần sầu". Thần sầu vì có thể giúp ta sớm phát hiện nan bệnh, sớm điều trị, nâng cao kết quả, nhiều hy vọng lành bệnh. Do đó, ta nên làm mỗi năm.
Nếu thử nghiệm thấy có máu thì thầy thuốc sẽ thực hiện nhìn vào trong ruột. Nội soi phần dưới ruột già (Flexible Sigmoidoscopy) hoặc toàn thể ruột già (Colonoscopy).
Nội soi cũng giản dị nhưng phải thực hiện qua bàn tay lành nghề, kinh nghiệm. Với một ống nhựa mềm dễ uốn , có đèn sáng dẫn đường, thầy thuốc sẽ đưa sâu vào hậu môn, làm một vòng thám hiểm ruột. Thầy thuốc mao tôn cương: qua đèn, nhìn ruột rõ như ban ngày, nào là gồ ghề polyp, loét lở thành ruột, bê bết máu tươi đều thấy hết, ngoại trừ bầy vi sinh vật lúc nhúc cộng sinh. Nội soi rất quan trọng để tìm ra những bất thường của ruột, cắt lấy polyp, ngăn chặn chúng chuyển sang ung thư. Thường thường với người trên 50 tuổi, nên thực hiện mỗi dăm năm hoặc mươi năm, tùy theo thỏa thuận giữa thầy thuốc bệnh nhân.
Cuối cùng là chụp X quang ruột với chất cản quang sau khi tẩy sổ sạch sẽ đại tràng, trực tràng.
Ðiều Trị
Có nhiều cách điều trị: bằng giải phẫu, bằng hóa chất, bằng phóng xạ tùy trường hợp. Và nhiều người còn dùng cả "thuốc cây-con" gia truyền, kinh nghiệm. Có bệnh thì vái bốn phương mà. Nếu khỏi bệnh thì cũng tốt thôi.
Cứ nghe nói tới giải phẫu ung thư là đã có nhăn mặt, e ngại, nhưng khi tìm ra polyp sớm thì việc cắt bỏ cục thịt non này qua ống nội soi ruột giản dị như bứt một sợi lông chim. Tất nhiên là dưới bàn tay lành nghề. Còn khi đã có ung thư thì giải phẫu lấy đi đoạn ruột bị hư, như cắt bỏ đoạn ống nước tưới cây bị thủng lỗ, rồi nối hai đầu ruột với nhau. Chỉ khi nào phần ruột cắt bỏ quá dài, vì ung thư lan rộng, thì mới phải mở cái hậu môn mới nơi bụng, để phế thải phân. Nhưng ngày nay cửa sổ này cũng ít làm, vì đã có kỹ thuật tân tiến ghép nối hai đầu ruột với nhau, để phẩn vẫn ra bằng cửa sau bẩm sinh.
Mà e ngại phẫu thuật thì phải áp dụng các phương thức phòng ngừa, để chuyện xấu khỏi xẩy ra.
Các nhà y khoa học đã chứng minh rằng kiểm soát sức khỏe theo định kỳ từ tuổi 40 trở lên là cách hữu hiệu để giảm tử vong ung thư đại tràng, trực tràng. Cũng dễ hiểu thôi. Vì nếu nội soi thấy polyp, lấy nó đi là tránh được ung thư. May là không phải bất cứ polyp nào cũng thành ung thư. Nhưng cẩn tắc vô áy náy, cứ nhổ cỏ nhổ tận rễ cho chắc ăn. Thường thường cần từ 5-15 năm để polyp thành ung thư. Khám phá sớm các polyp này là chìa khóa chính để ngăn ngừa ung thư.
Phòng tránh
1 - Ăn nhiều rau và trái cây. Nghiên cứu cho hay, rau và trái cây như ớt, cam, cà rốt, broccoli có thể giảm rủi ro ung thư ruột già vì có nhiều chất chống oxy hóa.
2 - Giảm chất béo và chất đạm bão hòa cũng giảm rủi ro ung thư đại tràng.
3 - Tăng tiêu thụ chất xơ cũng giàm nguy cơ ung thư ruột già
4 - Nhiều nghiên cứu khác cho hay folic acid, calcium và aspirin cũng có thể giảm rủi ro ung thư ruột già.
Ngoài ra, sự vận động cơ thể cũng là yếu tố tốt để giảm rủi ro ung thư ruột già.
[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]
