Ngoại trừ chương trình Đoàn Tụ (ODP) vẫn còn hiệu quả, chương trình định cư nhân đạo cho cựu tù nhân chính trị (được gọi là HO) đã chấm dứt từ năm 1996. Hiện con số người có đủ điều kiện ra đi còn kẹt lại ở Việt Nam vì lý do này hay lý do nọ còn rất cao. Nhưng dù cánh cửa chính đã đóng, thì ở một nơi nào đó, chúng ta vẫn có thể tìm ra cánh cửa sổ để cứu vớt họ.

Cánh cửa sổ đó là Chương Trình Định Cư Nhân Đạo (Humanitarian Resettlement) mà chính phủ Hoa Kỳ đã chấp thuận vào cuối năm 2005 do sự vận động của các tổ chức người Việt tại Hoa Kỳ và được sự yểm trợ đắc lực của nhiều chính khách Mỹ.

Chương trình HR nhắm chính yếu vào các đối tượng cựu tù nhân chính trị có đủ điều kiện ra đi trong chương trình HO, nhưng vì các lý do sau:

- Giấy tờ có nhiều khiếm khuyết: Ai sống trong chế độ CS cũng đều biết rằng hệ thống hành chánh của họ còn mang tính chất rất nông nghiệp. Từ phong cách làm việc đến các nguyên tắc thủ tục, coi như một mớ bùi nhùi, không theo quy trình nào, tùy tiện và vô trách nhiệm. Vì thế để có được những giấy tờ chính thức cần thiết thường là rất khó khăn. Chưa kể những sách nhiễu của cán bộ công an, hành chánh mà người xin cấp giấy không có khả năng đáp ứng.

- Không chứng minh được "Hộ Khẩu" (Chúng ta gọi là Tờ khai gia đình). Việc này rất phức tạp. Đa số các gia đình tù cải tạo bị ép đi vùng kinh tế mới hay bám vào thành phố và đã mất hộ khẩu. Người tù trở về bị đuổi về nguyên quán. Chồng một nơi, vợ con một ngả. Việc gia nhập hộ khẩu rất khó khăn.

- Hoàn cảnh gia đình có phần phức tạp mà đã không kịp nộp đơn trong thời gian HO còn hiệu lực, hoặc bị từ chối qua giai đoạn phỏng vấn do những điểm thiếu minh bạch mà không chứng minh được.

- Thiếu thông tin về chương trình HO, hoặc không đủ tiền để lo thủ tục vào thời điểm HO còn hiệu lực, hoặc ở các vùng hẻo lánh và hoàn toàn không hay biết gì về chương trình HO...

Họ là ai?

Đó là những công dân Việt Nam mà thời trai trẻ đã hiến thân cho tổ quốc. Họ hoặc chiến đấu ngoài trận tiền hoặc phục vụ đắc lực tại hậu tuyến. Họ đã chịu nhiều gian khổ trong chiến tranh và cay đắng tủi nhục trong các trại tù Cộng sản nhiều năm. Nếu kể tuổi thọ trung bình của con người Việt Nam là 70 hay 75; thì họ xem như đã mất đi hai phần ba cuộc đời để phục vụ và bị đày đọa trong lao tù. Nay thời gian còn lại cuộc đời họ chỉ là khoảng 10, 15 năm. Mà lại còn vất vưởng bên lề xã hội Việt Nam, gánh chịu sự ngược đãi bất công của một chế độ mang tính thù dai, tàn bạo và vô cảm.

Chúng ta, những người đã may mắn đến bến bờ tự do. Chúng ta đã rất thành công trong cuộc sống mới, an hưởng tự do và dân chủ là hai tín niệm mà vì đó, chúng ta đã từng chiến đấu cho tổ quốc và nhân dân. Nhìn lại bạn bè mình, thân nhân của bạn; chúng ta cám cảnh cho thân phận của kẻ còn kẹt lại, vùng vẫy vô vọng trong xã hội bất công thối nát. Bản thân họ có thể còn lê la trên vỉa hè kiếm chút độ nhật, hay còn sương nắng dãi dầu trên những cánh ruộng đã hết màu mỡ, khô vì hạn, sình lầy vì mưa lũ.

Ủy Ban Cứu Người Vượt Biển cho hay trong Chương trình HR hiện có 100,000 (một trăm ngàn) đơn xin cứu xét của nhiều thành phần kể từ khi bắt đầu nhận đơn (25-6-2006) mà hạn chót sẽ là 25-6-2008. Trong đó có 51,697 xin định cư tại Hoa Kỳ đã được duyệt xét. Chỉ có 3122 đơn đủ điều kiện được phỏng vấn (trong đó 2122 thuộc thành phần cựu tù cải tạo HO). Cho đến nay, mới chỉ có 306 gia đình (644 nhân khẩu) được chấp thuận. Họ đã đến Hoa Kỳ hoặc đang chờ để ra đi.

Về phía các cơ quan Người Việt Hải Ngoại, UBCNVB có kế hoạch yểm trợ Chương Trình Định Cư Nhân Đạo kể từ ngày 8 tháng 1, 2007. Công việc của UBCNVB là hướng dẫn thủ tục, giúp khiếu nại cho các trường hợp bị từ chối. Hiện nay, UBCNVB đã nhận và cứu xét gần 300 hồ sơ.

Vì thời gian cấp bách. Chỉ còn hơn 6 tháng nữa là chương trình chấm dứt. Cánh cửa sổ lại bị đóng hẳn, mà chưa biết có cơ may nào mở thêm được cánh nào không sau thời hạn đó.

UBCNVB hiện đang hết sức bù đầu vì số hồ sơ gia tăng, mà tài chánh cũng đang trở nên gay cấn vì không có ngân khoản tài trợ nào ngoài tiền đóng góp của đồng hương.

UBCNVB chân thành kêu gọi sự tiếp tay của mọi giới đồng bào Việt Nam tại Hải Ngoại; đặc biêt các hội đoàn Cựu Quân Nhân, Cựu Tù Chính Trị.

Các bạn kính mến,

Các chiến hữu, bạn tù của các bạn đang chờ đón sự trải mở tấm lòng của các bạn. Họ cũng như các bạn, rất xứng đáng được hưởng những năm tháng cuối đời mình trong tự do, ấm no, hạnh phúc. Họ đã trả một cái giá quá đắt cho tự do mà chưa thấy được bến bờ. Con cái họ cũng xứng đáng được sống cuộc sống của những con người, bù đắp những năm dài bị ngược đãi.

Quý vị có thể giúp qua việc:

- Thông báo những tin cần thiết, chính xác đến bạn bè ở Việt Nam về chương trình HR. Thúc đẩy họ xúc tiến nhanh trước khi hết hạn nộp đơn (25-6-2008). Các chi tiết có thể tham khảo trong trang web của UBCNVB www.machsong.org. Nên nhớ, lòng thương, bao dung và sự kiên nhẫn của người Mỹ không phải vô bờ bến. Nếu chúng ta không giải quyết kịp. Cánh cửa nhân đạo có thể đóng kín hẳn.

- Tiếp sức với UBCNVB bằng cách hào phóng gửi những chi phiếu để Ủy Ban có đủ phương tiện tiến hành công việc nhanh chóng và hiệu quả. Xin xem tiền này như một món quà ân tình của những bạn bè từng chiến đấu bên nhau.

- Các Hội Đoàn xin tổ chức quyên góp để giúp đỡ thiết thực cho UBCNVB.

UBCNVB, thay mặt các gia đình cựu tù cải tạo còn kẹt ở Việt Nam chân thành cảm ơn quý vị và cầu chúc quý vị một mùa Giáng Sinh an lành và năm mới 2008 hạnh phúc.

Mọi đóng góp xin gửi về: BPSOS 6066 Leesburg Pike, Suite 100 Falls Church VA 22041 hoặc gọi phone 703-538-2190.

[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]