TS. Nguyễn Đình Thắng

Sau 12 năm ở bên lề, Đảng Dân Chủ vừa dành quyền lãnh đạo ở và nắm trọn các chức chủ tịch của mọi uỷ ban và tiểu ban ở Quốc Hội. Sự thay đổi này sẽ ảnh hưởng to tát đến chính sách quốc gia từ ngoại giao, quốc phòng cho đến kinh tế, xã hội. Điều này tạo lợi thế cũng như thử thách cho cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong thời gian tới đây.

Thuận lợi trước hết là sự cân bằng và kiểm soát trong chính quyền. Trước đây Đảng Cộng Hoà nắm cả Quốc Hội lẫn Hành Pháp và do đó khi họ đã nhất quán về một chính sách thì chúng ta khó ảnh hưởng ngược lại. Ví dụ điển hình là phát triển mậu dịch với Việt Nam. Toà Bạch Ốc muốn giúp Việt Nam sớm tham gia Tổ Chức Mậu Dịch Quốc Tế (WTO) và để tạo thuận lợi cho điều này Quốc Hội do Đảng Cộng Hoà nắm muốn nhanh chóng ban cấp quy chế Quan Hệ Mậu Dịch Bình Thường thường trực cho Việt Nam. Nay chúng ta có cơ hội khai thác thế giằng co giữa hai đảng, một nắm Hành Pháp và một nắm Lập Pháp, cho những vấn đề quan trọng của cộng đồng Mỹ gốc Việt.

Thuận lợi thứ hai là tiếng nói của chúng ta sẽ có trọng lượng hơn vì lá phiếu của các sắc dân thiểu số, nếu biết sử dụng khéo léo, có thể làm lệch cán cân quyền lực giữa hai đảng. Nhiều vị dân cử trong đợt này chỉ hơn thua nhau dưới 1% số phiếu. Và bốn tuần sau ngày bầu cử, một số ghế ở Hạ Viện vẫn chưa ngã ngũ vì đang phải kiểm phiếu lại. Không những vậy, ở Thượng Viện số ghế của hai đảng ngang nhau 49/49 và thượng nghị sĩ độc lập giúp làm lệch cán cân về Đảng Dân Chủ.

Thuận lợi thứ ba là Đảng Dân Chủ có chính sách rộng lượng hơn về di dân, tị nạn, và xã hội. Năm 1996, Đảng Cộng Hoà lên nắm Quốc Hội và đưa hàng triệu gia đình ra khỏi các chương trình trợ cấp xã hội bằng cách tạo cho họ công ăn việc làm. Tuy nhiên chính sách này đã đi quá đà và trở thành bất công--nhiều thành phần di dân và tị nạn không được hưởng trợ cấp dù có đi làm đóng thuế hay dù bị phế tật; chính sách trục xuất mọi người di dân hay tị nạn có tiền án bất chấp hoàn cảnh riêng đã gây điêu đứng cho nhiều gia đình và làm tốn kém công quỹ. Cũng do tinh thần chống di dân mà Đảng Cộng Hoà đã hai lần liên tiếp ngăn chặn dự luật quốc tịch cho con lai Việt Nam do Nữ Dân Biểu Zoe Lofgren (Đảng Dân Chủ) đưa vào Hạ Viện.

Thử thách lớn nhất đối với chúng ta là sẽ phải tốn kém công sức để thiết lập liên hệ với các vị chủ tịch của các uỷ ban và tiểu ban tại Quốc Hội Hoa Kỳ vì tất cả những nhân vật nắm các chức vụ này đều thay đổi. Không những vậy chúng ta còn phải thông tin và giải thích cho họ về các vấn đề lắt léo của chúng ta và tranh thủ sự ủng hộ của họ.

Thử thách thứ hai là chúng ta phải thay đổi chiến thuật cho phù hợp với khuynh hướng của đảng đa số tại Quốc Hội. Chẳng hạn trước đây chúng ta đã chọn tự do tôn giáo làm mũi nhọn tranh đấu cho nền dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam. Nay vì Đảng Dân Chủ có khuynh hướng bảo vệ giới tiểu thương và lao động của Hoa Kỳ trong mậu dịch quốc tế, chúng ta cần kết hợp với các hiệp hội tiểu thương và các công đoàn để đòi hỏi Việt Nam giải thể nền kinh tế quốc doanh, chống tham nhũng, xoá bỏ độc quyền. Tuy nhiên nếu khôn khéo thì thử thách này lại trở thành thuận lợi và mở ra thêm cửa ngõ để chúng ta đạt mục tiêu.

Đối với Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển, thế chính trị mới tạo cơ hội thuận lợi để vận động cho các chính sách sau đây: ban cấp quốc tịch cho con lai, gia hạn trợ cấp xã hội cho người tị nạn lớn tuổi hay bị khiếm dụng, thay đổi chính sách trục xuất di dân và tị nạn, đòi hỏi công bằng trong mậu dịch với Việt Nam.

Mạch Sống Số 54, tháng 1, 2006