Mai Tâm Nguyễn
Thông thường, một nạn nhân của Bạo Hành Trong Gia Đình, sau khi gọi cảnh sát, lấy lệnh bảo vệ tạm thời, nhận được trát hầu toà, họ lại không hiểu tại sao mình lại phải ra toà nhiều lần và không hiểu rõ sự khác biệt giữa toà dân sự và toà hình sự. Tháng này, BPSOS xin gởi đến quý độc giả bài phỏng vấn giữa một luật sư hình sự, ông George Gills, và nhân viên phụ trách chương trình, cô Mai Tâm.
MT: Xin ông cho biết về công việc của ông và ông làm công việc này đã được bao lâu?
LS: Tôi là luật sư biện hộ. Thân chủ của tôi hầu hết là do toà án chỉ định. Tôi có giấy phép hành nghề ở tiểu bang Virginia và Washington DC. Tôi hành nghề này gần được 13 năm. Tôi cũng là thẩm phán đặc biệt của Toà Án Quận 17 thuộc tiểu bang Virginia, nghĩa là tôi làm chủ toạ cho những buổi xét xử tội phạm.
MT: Khi một người cần sự giúp đỡ của luật sư, họ phải làm gì?
LS: Hầu hết các quận và thành phố đều có hội đoàn luật sư tại địa phương. Tôi nghĩ cách tốt nhất là liên lạc với những hội đoàn này. Họ sẽ cung cấp tên và thông tin liên lạc của những luật sư khác giàu kinh nghiệm hiện đang hành nghề trong những lãnh vực như: phá sản, hình sự, giao thông, ly dị, hay những vụ kiện dân sự. Điều quan trọng là phải tìm được luật sư quen thuộc với toà án nơi mà bạn phải ra hầu toà. Nên tìm luật sư biết nhiều về cách thức làm việc của toà đó, biết những quan toà ở đó và phải có tiếng tốt và hạnh kiểm tốt.
MT: Luật Sư thường được trả tiền như thế nào?
LS: Có 3 cách để trả tiền cho luật sư. Có thể trả tiền trọn gói, dựa trên mức lương giờ, hay chỉ được trả tiền khi thắng kiện.
Tiền trọn gói có nghĩa là thân chủ và luật sư sẽ thoả thuận một mức chi phí cố định khi luật sư đại diện cho thân chủ, bất kể số lần biện hộ ở phiên toà hay thời gian chuẩn bị cho phiên toà. Đây là cách luật sư hình sự thường hay áp dụng.
Luật sư của bạn cũng có thể tính tiền theo giờ. Có nghĩa là họ sẽ tính tiền trên số giờ họ làm cho vụ kiện của bạn. Thông thường, luật sư sẽ đòi hỏi bạn phải ứng trước một số tiền để trang trải cho những công việc của họ. Cách này thường được áp dụng cho toà ly lị hay những vụ kiện dân sự.
Cuối cùng là tiền ăn chia khi thắng kiện. Trong trường hợp này luật sư chỉ được trả tiền khi họ thắng kiện và khoản chi phí sẽ được dựa trên phần trăm của số tiền được bồi thường hoặc lấy lại. Cách này thỉnh thoảng được áp dụng khi một người bị tai nạn, nhưng sẽ không bao giờ được dùng cho toà hình sự hay ly dị.
MT: Trong toà dân sự, mình có thể bắt đối phương phải trả tiền pháp lý cho mình hay không?
LS: Câu trả lời là không, nhưng cũng có vài trường hợp ngoại lệ. Song phương, nguyên đơn và bị đơn phải chịu trách nhiệm chi trả cho chính luật sư của họ. Điều này được gọi là “Luật Mỹ” khác với “Luật Lục Địa” đang được dùng bên Châu Âu. Nghĩa là: nếu bạn chịu trách nhiệm trả tiền lệ phí cho bên kia, thì việc này sẽ ảnh hưởng đến vụ kiện.
Tuy nhiên, nếu hầu hết những việc kiện tụng có liên quan đến việc trả tiền hay người kiện tụng có hạnh kiểm xấu, nguyên đơn có thể sẽ có trách nhiệm trả tiền lệ phí pháp luật cho bị đơn khi vụ kiện được dựa trên các loại hợp đồng cam kết, chẳng hạn như thuê mướn nhà, khi bạn đã đồng ý sẽ trả tiền pháp lý cho họ khi cần thiết.
MT: Xin ông thể giải thích toà hình sự khác với toà dân sự như thế nào?
LS: Cách tốt nhất để phân biệt hai loại này là cần xác nhận xem người nào có quyền mà chúng ta gọi là “quyền hành động”, nghĩa là ai có quyền khởi tố.
Trong vấn đề dân sự, mọi thành viên trong xã hội đều có quyền thưa kiện.
Trong vấn đề hình sự, “quyền hành động” này thuộc về tiểu bang. Bởi vì vấn đề tội phạm được xem là hành động chống lại xã hội nói chung, không phải chỉ riêng một cá nhân nào. Chẳng hạn như nếu tôi giận dữ và đấm vào mũi cô một cái, cô có thể mang điều này ra toà dân sự để kiện tôi và xin bồi thường thuốc men, nhưng tiểu bang cũng có thể phạt tôi về tội hành hung.
MT: Luật sư có thể giải thích về những tiến trình khi một người bị bắt?
LS: Khi một người bị bắt, họ sẽ phải ra hầu toà. Quan toà sẽ nghe những lời giải thích tại sao người đó lại bị cảnh sát bắt giữ và sẽ thảo một trát bắt giam để bắt đầu buộc tội. Quan toà cũng sẽ thiết lập bản luận tội. Có nghĩa là tội phạm có thể được yêu cầu đóng tiền phạt để được tại ngoại trước khi xét xử.
Quan toà sẽ xét đến trường hợp nếu được thả ra, tội phạm có thể chạy trốn hay có thể gây nguy hiểm cho cộng đồng hay không. Quan toà sẽ coi lại lý lịch phạm tội của tội phạm.
MT: Thỉnh thoảng chúng ta thấy có người bị bắt giữ và sau đó được thả ra ngay lập tức. Tại sao lại như vậy?
LS: Vì có thể tội đó không quá nguy hiểm, hoặc có thể quan toà thấy rằng xác xuất chạy trốn của tội phạm rất thấp, hoặc sau khi được thả ra, họ sẽ không gây nguy hiểm cho người khác.
MT: Thông thường, đối với những vụ án bạo hành trong gia đình, nạn nhân thường không muốn kiện kẻ đã hành hung mình. Như vậy có được hay không và tại sao?
LS: Không, họ không thể rút đơn kiện, bởi vì trong trường hợp này, họ không phải là người thưa kiện. Quyền khởi tố thuộc về tiểu bang, không phải của từng cá nhân. Thông thường thì vợ chồng được quyền gọi nôm na là “đặc quyền vợ chồng” có nghĩa là người vợ không thể đứng ra làm chứng để chống lại người chồng của mình. Nhưng nếu trong trường hợp bạo hành trong gia đình thì điều này không thể áp dụng được, và người vợ có thể sẽ bị bắt buộc làm chứng chống lại người chồng.
MT: Khi một người bị bắt về tội bạo hành trong gia đình, diễn tiếp sẽ ra sao và hậu quả hành vi sai trái của họ là gì?
LS: Khi một người bị bắt về tội bạo hành trong gia đình, họ có thể sẽ được thả ra sau đó hoặc cũng có thể tiếp tục bị giam giữ, điều này còn phụ thuộc vào lý lịch phạm tội của họ. Nếu được thả ra, họ sẽ nhận được lệnh “cấm liên lạc”. Nghĩa là họ không được phép về nhà, liên lạc với gia đình. Mặc dù vậy, họ cũng phải có trách nhiệm pháp lý chu cấp tiền nuôi dưỡng cho vợ và con cái của họ.
MT: Luật sư công cử là gì và khác với luật sư do toà án chỉ định như thế nào?
LS: Luật sư công cử là luật sư biện hộ tội phạm. Họ thường làm việc cho văn phòng luật được chính phủ trợ cấp để đại diện cho thân chủ nghèo khó.
Luật sư do toà chỉ định cũng đại diện cho thân chủ nghèo khó, nhưng họ cũng có thể là luật sư làm tư, có văn phòng riêng hay làm việc cho tổ hợp luật sư nào đó, và không làm việc cho tiểu bang hoặc liên bang.
MT: Công tố viên là gi?
LS: Công tố viên đại diện cho tiểu bang trong những phiên toà xét xử tội phạm. Họ cũng được gọi là thụ uỷ viên của tiểu bang hay quận.
MT: Nạn nhân có quyền gì?
LS: Ở Virginia, nạn nhân có quyền nói chuyện với quan toà trong giai đoạn kết án. Hầu hết văn phòng công tố viên đều có người để làm việc với nạn nhân của tội phạm.
MT: Khinh tội khác với trọng tội ra sao?
LS: Câu trả lời ngắn gọn là khinh tội thường lảnh bản án dưới một năm tù giam, trọng tội thì trên một năm tù giam.
MT: Nếu muốn hiểu rõ hơn về vụ kiện của mình, nạn nhân cần liện lạc với ai?
LS: Đây là vấn đề có liên quan đến việc bảo toàn bí mật cho khách hàng, luật sư rất miễn cưỡng tiết lộ về trường hợp của thân chủ của họ cho những tổ chức khác đang làm việc với thân chủ của họ. Nhân viên văn phòng của toà án là một nguồn thông tin tốt nhất khi muốn tìm hiểu về vấn đề có liên quan đến khách hàng.
MT: Bạo hành trong gia đình không chỉ là hành động ngược đãi thân thể, mà còn được xem là bị quấy nhiễu tâm lý và tinh thần. Nếu một người gọi cảnh sát vì bị quấy nhiễu cảm xúc, chuyện gì sẽ xảy ra. Kẻ quấy nhiễu có bị bắt không? Họ có bị đem ra xét xử hay không?
LS: Cảnh sát có thể sẽ bỏ qua những trường hợp như vậy. Họ sẽ không bị bắt, ngoại trừ nạn nhân bị đánh đập, thân thể bị ngược đãi. Họ cũng không bị truy tố trừ khi họ đã hành hung người khác.
Tuy nhiên, ở hầu hết các tiểu bang, khi ai bị quấy nhiễu về tâm lý hay cảm xúc đều có thể xin ly dị.
Mạch Sống Số 45, tháng 3, 2006
Mạch Sống Online
