TS. Nguyễn Đình Thắng
Trong một buổi hướng dẫn gần đây về cách thức lập đề án xin ngân khoản, một tham dự viên chân tình hỏi tôi, “tại sao anh lại đi chỉ cho người khác mà không sợ cạnh tranh ư?”.
Đây không phải lần đầu tiên tôi được hỏi như vậy. Câu trả lời thực ra rất đơn giản nếu phân định rõ đâu là phương tiện, đâu là cứu cánh. Đối với BPSOS, phát triển cộng đồng là cứu cánh còn tổ chức chỉ là phương tiện.
Năm 1998, BPSOS bắt đầu quan tâm đến những thua thiệt mà người Việt phải gánh chịu vì cộng đồng người Việt nói chung chưa đủ thực lực để tự bênh vực. Chúng ta còn rất non yếu, so cả với các cộng đồng bạn nhỏ bé hơn nhiều, như cộng đồng Cambốt, Lào, hay Hmong. Một chỉ số về thực lực là khả năng tự giúp của mỗi cộng đồng.
Trong bản phúc trình lên Quốc Hội năm 2000 của Văn Phòng Định Cư Tị Nạn, có 5 tổ chức Cambốt được tài trợ tổng cộng 4.8 triệu Mỹ kim, 5 tổ chức Lào tổng cộng 1.8 triệu Mỹ kim, 8 tổ chức Hmong tổng cộng 0.8 triệu Mỹ kim, và hai tổ chức Việt 0.4 triệu Mỹ kim.
Hoá ra người Việt chúng ta yếu kém nhất trong bốn cộng đồng Đông Dương này. Vì người Việt chiếm gần phân nửa số người tị nạn vào Hoa Kỳ từ năm 1975 đến nay, chúng ta có nhiều cơ hội để nhận được các khoản tài trợ dành cho người tị nạn.
Vậy mà vào thời điểm năm 2000, sau 25 năm ở Mỹ, chỉ có hai tổ chức người Việt đủ tầm cỡ để nhận tài trợ từ chương trình tị nạn của chính phủ Liên Bang.
Trong khi đó người Cambốt, Lào và Hmong với dân số cộng lại chỉ bằng một phần ba người Việt, thế mà họ có tổng cộng 18 tổ chức với số tài trợ lên đến 7.4 triệu Mỹ kim, nghĩa là 19 lần hơn so với cộng đồng Việt. Tính bình quân đầu người thì một người tị nạn Cambốt, Lào hay Hmong được hưởng gấp 60 lần số tài trợ nhận được bởi một người tị nạn Việt. Vì ý thức được sự thua thiệt trầm trọng này của người Việt, năm 1998 BPSOS khởi xướng nỗ lực gầy dựng và phát triển thực lực cho các cộng đồng địa phương. Kế hoạch này gồm ba bộ phận.
Thứ nhất, chúng tôi giúp thành lập các nhóm tương trợ để giúp đỡ lẫn nhau, như các nhóm cao niên, phụ nữ, con lai, HO… Kế đến, những nhóm nào đã đi vào nề nếp thì chúng tôi giúp lập hội, xin quy chế miễn thuế, và cung cấp một số dịch vụ căn bản cho hội viên. Cuối cùng, những hội đã tương đối vững mạnh sẽ được hỗ trợ về tài chánh, huấn luyện về kỹ năng, và hướng dẫn tìm nguồn tài trợ để trường tồn.
Tính đến nay BPSOS đã giúp cho trên 50 nhóm và hội ở khắp Hoa Kỳ, cấp 200 ngàn Mỹ kim tài khoản cho 32 hội, và xin được trên 1.5 triệu Mỹ kim cho 20 tổ chức tương đối vững vàng. Trong quá trình này, chúng tôi cố gắng khuyến khích các hội hợp tác với nhau, để tạo đủ thực lực ngõ hầu sánh vai và cạnh tranh với các công đồng bạn. Dĩ nhiên cũng có triển vọng cạnh tranh giữa các hội người Việt với nhau. Nếu vậy, thì cũng tốt vì có sự sàng lọc và hội nào mạnh nhất, giỏi nhất sẽ vươn lên để “đem chuông đi đánh xứ người”—trong xã hội đa chủng, đa văn hoá này. Dù hợp tác hay cạnh tranh với nhau, cách nào cộng đồng cũng sẽ có lợi và người dân sẽ được hưởng lợi.
Trong tám năm qua BPSOS đã cố gắng trau luyện mình để trở thành phương tiện hữu hiệu nhằm giúp cộng đồng Việt phát triển năng lực.
Tôi cảm ơn tham dự viên đã chân tình nêu câu hỏi vì nhiều người khác có lẽ cũng thắc mắc như vậy nhưng đã không hỏi vì ngại. Mong rằng với niềm thông cảm từ cộng đồng, chúng tôi sẽ có được sự hợp tác rộng rãi hơn và chặt chẽ hơn trong sứ mạng phát triển cộng đồng trong thời gian tới đây.
Mạch Sống Số 44, tháng 2, 2005
Mạch Sống Online
