CPC cho Việt Nam: Chúng ta có thể
Ts. Nguyễn Đình Thắng
Ngày 29 tháng 8, 2014
http://machsong.org
Khi nói đến đưa Việt Nam trở lại danh sách CPC, có người bi quan cho rằng sẽ chẳng đến đâu vì Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ (BNG) cố tình bao che cho Việt Nam.
Nỗi lo này có phần đúng. Thay đổi chính sách đối ngoại của một đại cường với nhiều lĩnh vực lợi ích quốc gia không dễ. Nhưng rất sai nếu lẫn lộn “không dễ” với “không thể”. Là công dân của một nước dân chủ, người Mỹ gốc Việt có thể ảnh hưởng chính sách quốc gia, kể cả chính sách đối ngoại.
Và đây là một nguyên lý: Khi chính mình là một tác nhân ảnh hưởng kết quả thì ý chí sẽ quyết định phần lớn kết quả sẽ ra sao. Chủ bại và bó tay thì chắc chắn thất bại. Quyết chí thì có triển vọng thành công.
Trong tình huống khó khăn, bên cạnh quyết chí còn cần tài trí. Đó là sự am tường tình thế và luật chơi; đó là khả năng chuyển thế từ bế tắc thành thuận lợi; đó là sự khôn khéo giành phần chủ động và lấy sở trường của ta đọ với sở đoản của người; đó là sự chuẩn bị để nắm thời cơ và khai thác các yếu tố thuận lợi khi xảy ra.
Thế cờ và luật chơi
Luật Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế, thông qua năm 1998, đòi hỏi BNG hàng năm phải phúc trình Quốc Hội về tình trạng tự do tôn giáo ở từng quốc gia và cùng lúc chỉ định là “quốc gia cần quan tâm đặc biệt”, tức country of particular concern (CPC), quốc gia nào có tình trạng đàn áp tôn giáo vượt quá mức nhất định.
Vì trách nhiệm phúc trình và chỉ định giao cho cùng một nơi, nội dung phúc trình mất đi tính khách quan: bản phúc trình được gia giảm để giữ Việt Nam dưới mức phải chỉ định là CPC. Kết quả là nội dung nửa vời của bản phúc trình hàng năm gởi Quốc Hội: Hoạt động tôn giáo ở Việt Nam tiếp tục gặp khó khăn nhưng có một số tiến bộ trong năm qua.
3 bước chuyển thế
Muốn phá sự “nửa vời” này, chúng ta cần chứng minh tình trạng đàn áp tôn giáo ở Việt Nam vượt xa mức chỉ định CPC và đồng thời làm cho việc gia giảm quá đáng trở nên lộ liễu. Nghĩa là chỉ cần phúc trình gần đúng với thực trạng, thì sẽ khó tránh CPC cho Việt Nam. Muốn thế, chúng ta cần cùng lúc thực hiện 3 công tác.
Thứ nhất là thu thập chứng cớ đạt tiêu chuẩn quốc tế về phẩm và mức “áp đảo” về lượng. Đó là lý do từ hơn năm nay, chúng tôi dồn công sức, tài nguyên và thời giờ để đào tạo đội ngũ chuyên viên báo cáo vi phạm ở trong nước, và thành lập Ban Nghiên Cứu ở ngoài nước để hỗ trợ họ. Công tác này vẫn tiếp diễn.
Thứ hai là vô hiệu hoá các tổ chức tôn giáo quốc doanh hay quy phục để BNG không thể dùng thông tin của họ để “cân bằng” các thông tin bất lợi trong bản phúc trình. Công tác này đã phần lớn hoàn thành qua tuyên bố của Báo Cáo Viên LHQ về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng tại buổi họp báo ở Hà Nội vừa qua, sau chuyến thị sát Việt Nam 11 ngày: phần lớn các tổ chức này phụ thuộc Mặt Trận Tổ Quốc, cánh tay nối dài của Đảng Cộng Sản.
Cuối cùng là ngăn chặn sự gia giảm quá đáng các thông tin xác thực nhưng bất lợi cho Việt Nam. Công tác này đã tiến một bước dài qua chuyến thị sát của Báo Cáo Viên LHQ và sẽ hoàn tất khi bản phúc trình được chính thức nộp cho Hội Đồng Nhân Quyền LHQ vào tháng 3 sang năm, vừa kịp để chặn đầu bản phúc trình mà BNG sẽ nộp Quốc Hội khoảng 3 tháng sau đó. Bản phúc trình LHQ hứa hẹn sẽ cụ thể, chi tiết và mạnh mẽ hơn nhiều so với tuyên bố tại buổi họp báo kể trên. Nó thiết định mức chuẩn mà bản phúc trình của BNG không thể khác biệt quá đáng.
Trong thế cờ mới này, cách duy nhất để BNG tránh chỉ định CPC là áp lực Việt Nam phải thực sự tôn trọng quyền tự do tôn giáo bằng cách xoá bỏ Nghị Định 92, chấm dứt việc ép bỏ đạo, ngưng mọi hành động sách nhiễu và khống chế các sinh hoạt tôn giáo độc lập dù là trực tiếp hay gián tiếp qua các tổ chức tôn giáo quốc doanh, cởi trói cho những tổ chức tôn giáo bị ép phải quy phục, và ngưng các hành động cưỡng chế tài sản và hạn chế hoạt động xã hội của các cộng đồng tôn giáo độc lập.
Chọn thế mạnh và dùng sở trường
Sức mạnh của chính quyền Việt Nam nằm ở lực lượng công an, hệ thống luật pháp tuỳ tiện, và mạng lưới chằng chịt các tổ chức và biện pháp kiểm soát người dân. Sở trường của họ là khống chế, đàn áp, bạo lực. Quốc nội là đất của họ, nơi họ nắm phần chủ động.
Chính trường Hoa Kỳ là đất của chúng ta. Thế mạnh của chúng ta nằm ở cương vị công dân của quốc gia đại cường mà chính quyền Việt Nam đang cầu cạnh. Sở trường của chúng ta là khai dụng quyền công dân lên chính quyền của mình để ảnh hưởng chính sách. Với một ít huấn luyện và thực tập, mỗi chúng ta đều có thể biến mình thành một “nhà vận động” hữu hiệu. Điều này đã được chứng minh qua các cuộc tổng vận động từ năm 2012 đến giờ.
Mở ra cuộc đọ sức trên trận địa mình chủ động, có thế mạnh, và khai dụng được sở trường sẽ tăng triển vọng thành công nhằm giải vây cho đồng bào ở trong nước. Sự việc chính quyền Việt Nam phải trả 30 nghìn Mỹ kim mỗi tháng cho công ty Podesta Group để đối phó với chúng ta cho thấy họ đang nao núng.
Nắm thời cơ
Giàn khoan HD-981 là một bước ngoặt lớn đẩy giới lãnh đạo Việt Nam vào thế kẹt và yếu hơn lúc nào hết: họ hoàn toàn trơ trụi -- không đồng minh, không điểm tựa, và ngày càng mất lòng dân – trong khi cơn bão khủng hoảng an ninh và kinh tế đang phủ kín bầu trời. Họ rất cần sự chống đỡ của Hoa Kỳ về quốc phòng và đang cầu cạnh được sớm tham gia Hiệp Ước Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) để thoát vực thẳm kinh tế.
Trong hơn năm rưỡi qua, chúng ta đã giăng một số nút chặn mà chỉ có sự cải thiện nhân quyền đáng kể và không thể quay lui mới tháo gỡ được. Và phải tháo gỡ trước cuối năm nay, bằng không thì quá trễ. Cánh cửa cơ hội cho TPP sẽ khép lại rất nhanh khi bước sang năm 2015 vì cả 2 đảng Cộng Hoà và Dân Chủ ngày càng ráo riết chuẩn b ịcho cuộc tranh cử tổng thống và không muốn mất phiếu vì các điều khoản TPP bị số đông quần chúng chống đối.
Chúng ta đang cài thêm nút chặn CPC, đến sau nhưng quan trọng hơn cả. Thời điểm chỉ định CPC là giữa năm 2015 và sự chỉ định này căn cứ trên tình trạng tự do tôn giáo của năm 2014 – thêm lý do để Việt Nam cần cải thiện chính sách tôn giáo trước cuối năm nay. Bằng không, cánh cửa cơ hội sẽ không chỉ khép nhanh mà sẽ đóng sập lại: Luật Hoa Kỳ hạn chế việc bán vũ khí sát thương cho và ký hợp đồng mậu dịch với các quốc gia bị chỉ định CPC.
Kết luận
Bài này có thông điệp kép.
Đối với đồng hương ở Hoa Kỳ và hải ngoại nói chung: hãy nhập cuộc, hãy dùng thế mạnh và sở trường quốc tế vận của mình để giải vây cho đồng bào đang bị vây hãm ở trong nước.
Đối với giới lãnh đạo Việt Nam: không tin, thì cứ chờ xem.
Bài liên quan:
Tôn giáo độc lập: Nội lực & ngoại vận
http://www.machsong.org/modules.php?name=News&file=article&sid=2941
Note:
Mạch Sống Online
