Kim Tử La
Bài viết này nhằm mục đích hướng dẫn đồng hương tăng ý thức, nhận thức và sự hiểu biết về sức khoẻ để “phòng bệnh hơn chữa bệnh.” Bài viết trong số này được tài trợ bởi các tổ chức: Susan G. Komen Breast Cancer Foundation, Virginia Department of Health Office of Family Health Services, và Robert Wood Jonhson Foundation New Jersey Health Initiatives.
Cơ thể được cấu tạo bởi các tế bào rất nhỏ thường xuyên phát triển và chết đi. Tuy nhiên nếu có một số tế bào tiếp tục phân chia và phát triển không kềm chế được, số tế bào này gây nên sự phát triển bất thường gọi là khối u hoặc bướu. Bướu có 2 loại: bướu lành là bướu khi bị cắt bỏ sẽ không phát triển trở lại và không lây lan tới các phần khác của thân thể. Ngược lại, các tế bào ung thư xâm nhập các mô, lan đến nhiều nơi khác trong cơ thể là bướu độc, tức ung thư.
Ung thư thường xảy ra đối với những người lớn tuổi như 50 tuổi trở lên. Những loại ung thư dễ gặp phải ở nam giới là ung thư da, tuyến tiền liệt, phổi và ruột già. Ung thư vú và ung thư tử cung thường hay xảy ra đối với nữ giới.
Ung thư phát triển do nhiều nguyên nhân và nhiều yếu tố phối hợp như môi trường, cách sinh hoạt, di truyền, thức ăn uống và mức độ tiếp xúc chất quang tuyến hay hoá chất tại môi trường làm việc. Theo các nhà nghiên cứu, các nguyên nhân dễ dàng gây bệnh ung thư như sau:
1. Thuốc lá: Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc là một trong những nguyên nhân gây ung thư. Hút thuốc có thể bị ung thư phổi, còn có nguy có ung thư miệng, thanh quản, thực quản, tuỵ tạng, túi mật, thận và cổ tử cung.
2. Ánh nắng mặt trời: Tia cực tím trong ánh nắng mặt trời làm tổn thương da và gây ung thư da. Khả năng dễ bị ung thư da khi phơi nắng nhiều trong một thời gian dài, nhất là từ 11 giờ trưa đến 3 giờ chiều. Nên đội nón có vành, mặc áo dài tay và mang kiếng mát hoặc bôi kem chống nắng để bảo vệ da.
3. Chế độ ăn uống: Theo các tài liệu nghiên cứu, các chất mỡ và chất béo như trứng, sữa, bơ, phô mai dễ gây ra các loại ung thư như ung thư vú, ung thư ruột già, tuỵ tạng, tử cung, buồng trứng. Nên ăn nhiều trái cây, rau cải mỗi ngày, năng vận động, tập thể dục đều đặn, giữ mức trọng lượng thân thể bình thường để được khoẻ mạnh.
4. Rượu: Thói quen uống rượu sẽ dễ dẫn đến ung thư miệng, thực quản và thanh quản. Nguy cơ mắc bệnh ung thư càng cao hơn đối với người nghiện hút thuốc lá và nghiện rượu. Ngoài ra, rượu còn làm cho bị ung thư gan và ung thư vú.
5. Tia quang tuyến: Chụp phim quang tuyến X nhiều có thể gây ung thư. Vì vậy để chẩn bệnh, việc chụp quang tuyến thường được thực hiện trong một thời gian ngắn khoảng 1 giây và không nên chụp quang tuyến thường xuyên trừ khi cần thiết.
6. Sử dụng hormone thay thế: Nhiều phụ nữ dùng hormone thay thế trị chứng bốc hoả, khô âm đạo và loãng xương lúc mãn kinh. Nhiều khảo cứu cho thấy estrogen tăng nguy cơ ung thư tử cung, ung thư vú khi dùng estrogen liều cao và sử dụng lâu dài.
7. Chất hoá học nơi làm việc: Tiếp xúc thường xuyên với kim loại, bụi, chất hoá học, thuốc trừ sâu nơi làm việc gia tăng nguy cơ ung thư.
8. Yếu tố di truyền: Có nhiều loại ung thư di truyền từ trong gia đình; đó cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh.
Theo các chuyên gia, nếu phát hiện ung thư sớm (ở gian đoạn đầu), tỷ lệ bệnh nhân được chữa trị khỏi là 40%. Tuy nhiên, để phát hiện sớm, bản thân mỗi người phải kiểm tra sức khoẻ định kỳ, đến các cơ sở y tế khám khi có dấu hiệu bất thường. Các triệu chứng sớm của ung thư có thể có một vài biểu hiện kết hợp như vết loéùt lâu lành, thiếu máu, gầy sút cân, rối loạn tiêu hoá dài ngày, hành kinh kéo dài, khó thở, v.v.
Ngoài ra, việc thay đổi một số thói quen trong sinh hoạt cũng góp phần đề phòng hoặc giảm các tác nhân gây ung thư. Chẳng hạn: không hút thuốc lá để phòng ung thư phổi; phòng ung thư dạ dày, thực quản bằng việc tránh sử dụng thực phẩm bảo quản muối; vệ sinh và an toàn tình dục đề phòng ung thư cổ tử cung và ung thư dương vật; tự khám nhũ hoa hàng tháng để phát hiện khối u lạ.
Các công trình nghiên cứu đã xác định một số bệnh lý nếu không được điều trị sớm có thể phát triển thành ung thư. Trong khi đó, nếu điều trị khỏi những bệnh lý này từ sớm sẽ loại bỏ được nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Mạch Sống Số 37, tháng 7, 2005
Mạch Sống Online
