Mach Song - Life Stream - KhÃ´ng Để TÃ¡i Diễn:

Nguy Cơ Cho DÃ¢n Chủ VÃ NhÃ¢n Quyền Ở Việt Nam

Ts. Nguyễn ĐÃ¬nh Thắng

Người Mỹ cÃ³ cÃ¢u: Anh gạt tÃ´i lần đầu, hổ thẹn cho anh â€“ vÃ¬ anh khÃ´ng tử tế. Anh gạt tÃ´i lần hai, hổ thẹn cho tÃ´i â€“ vÃ¬ tÃ´i đÃ£ khÃ´ng học được bÃ i học để phÃ²ng thÃ¢n. ChÃºng ta đang đứng trước tÃ¬nh huống ấy.

Cuối năm nay, theo dự tÃnh đÃ£ cÃ´ng bố, HÃ nh PhÃ¡p Obama sẽ hoÃ n tất cuộc thương thảo về Hơp TÃ¡c XuyÃªn ThÃ¡i BÃ¬nh Dương với Việt Nam vÃ cÃ³ thể cũng sẽ ban cấp cho Việt Nam đặc quyền mậu dịch Ưu ĐÃ£i Thuế Quan Tổng QuÃ¡t. Nếu vậy, cÃ´ng cuộc tranh đấu cho nhÃ¢n quyền, tự do tÃ´n giÃ¡o vÃ dÃ¢n chủ cÃ³ nguy cơ sẽ bị đẩy lÃ¹i nhiều bước vÃ cuộc đÃ n Ã¡p hiện nay sẽ leo thang nhiều nấc. ĐÃ¢y sẽ lÃ tÃ¡i diễn điều đÃ£ xảy ra cÃ¡ch đÃ¢y đÃºng 6 năm.

ThÃ¡ng 11 năm 2006, TT Bush đến HÃ Nội dự hội nghị Hợp TÃ¡c Kinh Tế Ã ChÃ¢u vÃ ThÃ¡i BÃ¬nh Dương (APEC). Tại đÃ¢y TT Bush tuyÃªn bố rÃºt Việt Nam ra khỏi danh sÃ¡ch CPC, nghĩa lÃ quốc gia cần quan tÃ¢m đặc biệt vÃ¬ lÃ½ do đÃ n Ã¡p tÃ´n giÃ¡o. ThÃ¡ng 12, Quốc Hội Hoa Kỳ thÃ´ng qua đề nghị của HÃ nh PhÃ¡p cho Việt Nam hưởng quy chế Quan Hệ Mậu Dịch BÃ¬nh Thường (Normal Trade Relation) thường trực với Hoa Kỳ. ThÃ¡ng GiÃªng 2007, HÃ nh PhÃ¡p Hoa Kỳ ngay sau đÃ³ yểm trợ để Việt Nam được tham gia Tổ Chức Mậu Dịch Quốc Tế (WTO).

Khi vừa đạt được tất cả những đặc quyền ấy, thÃ¡ng 3 năm 2007 chÃnh quyền Việt Nam tung ra một cuộc đÃ n Ã¡p rộng lớn vÃ thÃ´ bạo kÃ©o dÃ i cho đến ngÃ y hÃ´m nay. Gần 150 nhÃ tranh đấu cho dÃ¢n chủ, nhÃ¢n quyền, tự do tÃ´n giÃ¡o, tự do ngÃ´n luận, dÃ¢n oan, cÃ´ng nhÃ¢n, chủ quyền đất nướcâ€¦ bị bắt vÃ bỏ tÃ¹. ChÃnh quyền Việt Nam gia tăng đÃ n Ã¡p tÃ´n giÃ¡o, cướp đất của cÃ¡c giÃ¡o hội vÃ giÃ¡o xứ, hÃ nh hung tu sĩ vÃ đập phÃ¡ linh tượng cÃ´ng khai như chưa từng thấy trước đÃ¢y, kể cả dưới thời cộng sản hÃ khắc nhất ở ngoÃ i Bắc sau năm 1954 hay ở miền Nam sau năm 1975.

Trước khi hÃ nh động, TT Bush đÃ£ tiếp ba người Mỹ gốc Việt. Một số người vội vÃ£ cho rằng như vậy lÃ chÃnh phủ Hoa Kỳ bÃ y tỏ mối quan tÃ¢m. Thật ra đÃ³ chỉ lÃ hÃ nh động phủ dụ, trấn an cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ trước khi ban cấp cÃ¡c đặc quyền cho Việt Nam mÃ khÃ´ng đÃ²i hỏi một điều kiện nÃ o về nhÃ¢n quyền hay dÃ¢n chủ.

Điều tương tự cũng vừa xẩy ra: bÃ¡o chÃ chạy tin Đại Sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam tiếp xÃºc với một lÃ£nh đạo tÃ´n giÃ¡o vÃ một nhÃ tranh đấu nhÃ¢n quyền. Một số người phấn khởi xem hÃ nh động nÃ y như một biểu lộ quan tÃ¢m. Nhưng cÃ¢u hỏi cần đặt ra lÃ , tại sao vÃ o thời điểm nÃ y?

Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cÃ´ng bố bản phÃºc trÃ¬nh thường niÃªn về nhÃ¢n quyền ngÃ y 24 thÃ¡ng 5 vÃ bản phÃºc trÃ¬nh thường niÃªn về tự do tÃ´n giÃ¡o ngÃ y 30 thÃ¡ng 7. Bản phÃºc trÃ¬nh về nhÃ¢n quyền lờ đi cuộc đÃ n Ã¡p cÃ¡c dÃ¢n tộc thiểu số, tệ trạng tra tấn vÃ bạo lực bởi cÃ´ng an, cÃ¡c cuộc cưỡng chế đất của nÃ´ng dÃ¢n... Bản phÃºc trÃ¬nh về tự do tÃ´n giÃ¡o kết luận rằng tÃ¬nh hÃ¬nh khÃ´ng tiến cũng khÃ´ng lÃ¹i, vÃ Bộ Ngoại Giao vẫn để Việt Nam ngoÃ i danh sÃ¡ch CPC. Nếu thật lÃ²ng muốn lắng nghe để rồi ghi lại trong cÃ¡c bản phÃºc trÃ¬nh, lẽ ra hai cuộc tiếp xÃºc kể trÃªn đÃ£ phải xảy ra trước đÃ³, thay vÃ¬ sau khi sự đÃ£ rồi.

Phải chăng HÃ nh PhÃ¡p Hoa Kỳ lại muốn trấn an, phủ dụ cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ trước khi ban cấp cho Việt Nam những đặc quyền mậu dịch vÃ o cuối năm nay, như BÃ Ngoại Trưởng Hillary Clinton tuyÃªn bố trong chuyến thăm viếng Việt Nam mới đÃ¢y?

Trong bÃ i quan điểm đăng trÃªn tờ Washington Post ngÃ y 26 thÃ¡ng 8, GiÃ¡o Sư Allen S. Weiner của Trường Luật thuộc Đại Học Stanford, lÃªn tiếng kÃªu gọi HÃ nh PhÃ¡p Obama khÃ´ng ban cấp thÃªm cÃ¡c đặc quyền mậu dịch cho Việt Nam khi mÃ tÃ¬nh trạng nhÃ¢n quyền đang rất tồi tệ ở quốc gia nÃ y. ĐÃ³ lÃ lời kÃªu gọi lương tÃ¢m. Cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ, với 150 nghÃ¬n chữ kÃ½ thỉnh nguyện, cũng từng kÃªu gọi lương tÃ¢m đến TT Obama, rằng đừng phÃ¡t triển mậu dịch mÃ xem nhẹ nhÃ¢n quyền.

Tuần tới đÃ¢y một phÃ¡i đoÃ n đại diện mậu dịch của Hoa Kỳ sẽ họp tại HÃ Nội về cÃ¡c đặc quyền mậu dịch cho Việt Nam. ĐÃ¢y khÃ´ng phải lÃ buổi họp đầu tiÃªn mÃ đÃ£ cÃ³ một chuỗi những buổi họp như vậy, diễn ra trong Ã¢m thầm. Ã‚m thầm vÃ kÃn đÃ¡o đến nỗi một số dÃ¢n biểu vÃ thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đÃ£ phải thắc mắc vÃ phản đối vÃ¬ ngay chÃnh họ cũng bị bưng bÃt tin tức.

Người Mỹ cÃ³ cÃ¢u: Hy vọng điều tốt nhất, nhưng chuẩn bị cho điều tệ nhất. ChÃºng ta vẫn hy vọng lương tÃ¢m của cÃ¡c giới chức HÃ nh PhÃ¡p Hoa Kỳ, đứng đầu lÃ TT Obama. Nhưng chÃºng ta khÃ´ng thể lần nữa để bị hụt hẫng vÃ¬ hy vọng đặt khÃ´ng đÃºng chỗ vÃ thiếu chuẩn bị. Những ai quan tÃ¢m đến đồng bÃ o vÃ dÃ¢n tộc, nay đÃ£ biết trước việc sắp xảy ra, khÃ´ng thể ngồi yÃªn. Mỗi người, bằng tÃ i trÃ riÃªng, cÃ¡ch thức riÃªng, cần ngăn chặn hiểm hoạ ấy bằng những biện phÃ¡p thực dụng hơn lÃ chỉ đơn thuần kÃªu gọi lương tÃ¢m, vÃ¬ lương tÃ¢m thÃ¬ muốn diễn giải, lÃ½ lẽ cÃ¡ch nÃ o cũng được.

CÃ¡ch của chÃºng tÃ´i lÃ nương vÃ o cÃ¡c điều khoản chế tÃ i trong luật phÃ¡p Hoa Kỳ mÃ tổng thống bắt buộc phải thi hÃ nh đối với quốc gia nÃ o đÃ£ tước đoạt tÃ i sản của cÃ´ng dÃ¢n Hoa Kỳ. Khi đÃ£ chế tÃ i thÃ¬ khÃ´ng thể ban cấp đặc quyền mậu dịch. CÃ¡ch nÃ y khÃ´ng dễ, khÃ´ng đương nhiÃªn thÃ nh cÃ´ng nhưng chÃºng tÃ´i vẫn dấn bước khi nÃ³ vẫn cÃ²n lÃ cơ hội. TÃ´i cầu mong rằng nhiều cÃ¡ nhÃ¢n vÃ đoÃ n thể khÃ¡c tÃ¬m những cÃ¡ch thực dụng khÃ¡c để cÃ¹ng thực hiện song song trước tÃ¬nh hÃ¬nh cấp bÃ¡ch. Chỉ cÃ²n ba thÃ¡ng nữa để mọi người hÃ nh động trước khi sự đÃ£ rồi.

Bằng khÃ´ng, chÃºng ta sẽ phải tự vỗ ngực mÃ nÃ³i: Hổ thẹn cho tÃ´i.