Taylor “Thiên Thư” Lê, Lưu X. Quyên, và Thu Hà La
Loăng xương là ǵ?
Trong cuộc sống, quư vị thuờng nghe nhiều về tầm quan trọng của bệnh ung thư, tim mạch và tất cả những bệnh măn tính khác. Bên cạnh những mối đe doạ sức khoẻ này, chúng ta cần quan tâm xem xét các bệnh khác cũng khá phổ biến trong cộng đồng Việt Nam, và điển h́nh là bệnh loăng xương.
Loăng xuơng hiện ảnh hưởng đến 4.4 triệu người Mỹ, trong đó có khoảng 65% trên độ tuổi 50. Hiện nay tại Mỹ, có hơn 10 triệu người đang sống với căn bệnh này và có hơn 4 triệu người khác đă được chẩn đoán có mật độ xương thấp, có nguy cơ dẫn đến loăng xương. Trong số đó có hơn 80% là nữ giới, 20% c̣n lại là nam giới. Khoảng 20% phụ nữ Châu Á đang sống với chứng loăng xương và 53% có mật độ xương thấp.
Nữ giới thường có nguy cơ mắc bệnh đáng kể hơn so với nam giới, v́ lư do rất rơ ràng: xương của nữ giới thường không dày đặc và dễ vỡ hơn xương của nam giới. Mặc dù số ca mắc bệnh thấp hơn (7%), nam giới khi bị găy xương hông thường có nguy cơ tử vong cao hơn so với nữ giới. Vậy căn bệnh này là ǵ và tại sao cộng đồng Châu Á thường dễ mắc phải? Để hiểu rơ thêm về vấn đề này, chúng ta cần hiểu nguyên nhân gây loăng xương.
.
Xương loăng Xương b́nh thường
Nguyên nhân gây loăng xương
Loăng xương là sự suy yếu và làm mỏng bề dày của xương và sự mất mát của mật độ xương. Xương được cấu tạo bởi ba thành phần chính, giúp xương hoạt động mạnh mẽ và linh hoạt: Collagen là thành phần protein cung cấp sự linh hoạt cho khung xương; Calcium-phosphateo giúp xương phát triển khỏe mạnh và chắc chắn; thành phần thứ ba là các tế bào sống có chức năng loại bỏ và thay thế những phần suy yếu của xương. Xương của chúng ta liên tục thay đổi theo thời gian - xương mới được h́nh thành để thay vào phần hao ṃn của xương cũ. Khi c̣n trẻ, xương mới luôn được h́nh thành nhanh hơn xương cũ, do đó chúng ta đạt được mật độ xương lư tưởng. Chúng ta tiếp tục có được mật độ xương này cho đến khoảng độ tuổi từ 20 đến 25. Sau đó tỷ lệ h́nh thành xương và mất xương bắt đầu thay đổi cho đến khi tỷ lệ mất xương nhiều hơn tỷ lệ xương h́nh thành. Đối với hầu hết nữ giới, tỷ lệ xương bị mất gia tăng đáng kể, có thể mất đến 20 phần trăm mật độ xương trong ṿng 5-7 năm sau khi măn kinh.
Bệnh loăng xương trong cộng đồng Châu Á
Là người châu Á, xương chúng ta thường mỏng hơn và khung cơ thể thường nhỏ hơn; điều này dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Có một dự kiến cho hay 50 phần trăm những ca găy xương hông sẽ xảy ra ở Châu Á vào năm 2050.
Như đă đề cập ở trên, một trong những thành phần giữ cho xương của chúng ta mạnh là canxi phốt phát, có chứa rất nhiều trong thực phẩm và sản phẩm chế biến từ sữa như: sữa, sữa chua, pho mát, v.v. Khoảng 90 phần trăm cơ thể của người Mỹ gốc Á không có khả năng hấp thụ lactose, có nghĩa là chúng ta có vấn đề tiêu hóa các sản phẩm sữa, v́ cơ thể ta thiếu hụt một thứ protein có tên là lactase.
Xương của chúng ta hoạt động khoẻ mạch cùng với việc luyện tập các hoạt động thể chất; nếu luyện tập thường xuyên và điều độ th́ xương sẽ càng hoạt động khỏe mạnh. Trong một nghiên cứu bởi Trung Tâm Kiểm Soát Dịch Bệnh (CDC), có khoảng 41 phần trăm đàn ông Châu Á và 35,8 phần trăm phụ nữ Châu Á tham gia vào các hoạt động luyện tập thể dục thể thao. Con số này thấp hơn mức trung b́nh của dân số toàn quốc là 48,4%.
Mật độ xương thấp và loăng gây ra nhiều biến chứng như găy xương hông, cột sống, cổ tay, v.v. Ngay cả khi không bao giờ bị té ngă, cột sống có thể trở nên quá yếu để hỗ trợ cho cơ thể và bắt đầu sụp đổ hoặc nén lại, gây ra bệnh gù lưng hoặc dáng đi sẽ bị gù xuống, gây mất thẩm mỹ. Và dĩ nhiên là việc bắt đầu ngăn ngừa bệnh loăng xương không bao giờ là quá trể.
Cách pḥng ngừa bệnh
Hấp thụ đủ lượng canxi, vitamin D và tập thể dục thường xuyên là ch́a khóa để duy tŕ xương chắc và khỏe mạnh. Lượng canxi mỗi cá nhân cần thay đổi trong suốt thời gian sống. Sau đây là hướng dẫn cho lượng canxi cần thiết:
- Từ sơ sinh đến một tuổi, cần từ 210 đến 270 milligrams (mg)
- Từ 3 đến 5 tuổi, cần 500 mg
- 4 đến 8 tuổi, cần 800 mg
- 9 đến 18 tuổi, cần 1.300 mg
- 19 đến 50 tuổi, cần 1.000 mg
- 50 tuổi trở lên, cần 1.200 mg
Sữa và các sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp canxi, rất thích hợp cho phần lớn những ai không hấp thụ được chất lactose, hoặc những ai không thường ăn hoặc uống các loại thực phẩm không chứa lactose. Quư vị cũng có thể dùng các loại thực phẩm như quả hạnh, bông cải xanh, rau bina, cải xoăn nấu chín, cá hồi c̣n xương đóng hộp, cá ṃi và các thực phẩm đậu nành, như đậu phụ, để có được lượng canxi cần thiết. Thuốc bổ sung canxi cũng là một chọn lựa tốt, nhưng quư vị không nên hấp thụ nhiều hơn 2500 mg. Cơ thể cần vitamin D để hấp thụ canxi. Vitamin D cũng đóng một vai tṛ quan trọng trong việc giữ cho xương chắc, khoẻ. Do đó, việc hấp thụ đủ lượng vitamin D rất cấn thiết và quan trọng. Có ba nguồn cung cấp vitamin D: ánh sáng mặt trời, thực phẩm, và thuốc bổ sung. Vitamin D được t́m thấy rất ít trong các thực phẩm tự nhiên, nhưng có hàm lượng khá nhiều từ những loại thực phẩm sữa hoặc chế biến từ sữa. Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D, tuy nhiên, nếu tiếp xúc trong thời gian dài có thể dẫn đến rủi ro mắc bệnh ung thư da. Người lớn dưới 50 tuổi cần 400-800 đơn vị quốc tế (IU) vitamin D mỗi ngày, và người lớn từ 50 tuổi trở lên nhận được 800 - 1.000 IU vitamin D mỗi ngày. Một số người có thể cần nhiều vitamin D hơn một số người khác. Theo Viện Y khoa (IOM), mức độ hấp thụ an toàn thuốc bổ sung vitamin D là 4.000 IU/ngày đối với hầu hết người lớn. Hăy nhớ rằng vitamin D có thể được t́m thấy trong nhiều chất bổ sung, do đó, bạn phải để ư kỹ lưỡng về hàm lược vitamin mà bạn sử dụng. Chỉ cần dùng với số lượng vừa đủ là tốt, không nhiều cũng không ít.
Loăng xương là một bệnh khá nghiêm trọng mà thường lại bị bỏ qua. Nhưng thật ra quư vị nên chú ư đến những phương pháp ngăn ngừa bệnh loăng xương: hấp thụ đủ vitamin D và canxi, gầy dựng mật độ xương chắc chắn, hạn chế và ngăn ngừa té ngă, và đứng và ngồi với tư thế tốt. Hăy nhớ rằng, không bao giờ là quá sớm hoặc quá muộn để bắt đầu bảo vệ xương của quư vị.
Để biết thêm thông tin về bệnh loăng xương, quư vị có thể truy cập vào các trang mạng http://www.nof.org/ và http://www.mayoclinic.com/. Các trang thông tin có tiếng Việt như các trang web http://www.aahi.org/, và tất nhiên quư vị cũng có thể truy cập vào trang web của chúng tôi tại http://www.bpsos.org/ để cập nhật những thông tin cấn thiết.
Nguồn: National Osteoporosis Foundation - http://www.nof.org/ ; Mayo Clinics - http://www.mayoclinic.com/; và Asian American Health Initiative – http://www.aahi.org/.
Mạch Sống Online
