DB Cao Quang Ánh Đưa Ra Hai Dự Luật Về Nhân Quyền Cho Việt Nam

Trong nỗ lực cuối cùng trước khi rời nhiệm sở, DB Cao Quang Ánh, vị dân biểu liên bang Hoa Kỳ gốc Việt đầu tiên và độc nhất, đã đưa vào Hạ Viện hai dự thảo luật nhằm thúc đẩy nhân quyền và dân chủ ở Việt Nam: Đạo Luật Phát Huy Tự Do và Dân Chủ Việt Nam (HR 6432) và Đạo Luật Chế Tài Về Vi Phạm Nhân Quyền Ở Việt Nam (HR 6433).

“Điều nhất thiết là chúng ta kêu gọi sự chú ý của công luận Hoa Kỳ đối với thành tích tồi tệ của Việt Nam về nhân quyền để tạo áp lực tức thì lên Hà Nội và buộc họ tôn trọng tự do và nhân phẩm của người Việt Nam”, DB Ánh nói.

Trong cả hai bản dự thảo luật, phần nhận định đều nhắc đến những diễn biến tiêu cực trong thời gian gần đây, kể cả sự bắt bớ hàng loạt các bloggers, các luật sư nhân quyền, và những nhà đấu tranh cho xã hội dân sự. Các cuộc đàn áp tôn giáo qua hình thức tịch thu đất đai, dùng “côn đồ”, bắt bớ, tra tấn... được đưa ra ánh sang. Vấn đề Cồn Dầu được đề cập đến một cách chi tiết. Tình trạng buôn lao động cũng được nhấn mạnh. Đây là những vấn đề mà DB Ánh đã quan tâm vận động, khi công khai khi âm thầm, trong thời gian hai năm tại chức.

Hai dự thảo luật này bắt nguồn từ dự thảo Đạo Luật Nhân Quyền Cho Việt Nam (HR 1969) mà Dân Biểu Christopher Smith đã đưa vào Hạ Viện ngày 2 tháng 4, 2009. Dự thảo luật này của DB Smith đã không được đưa ra biểu quyết.

DB Cao Quang Ánh và phái đoàn vận động cho Cồn Dầu, 18/8/10 (ảnh BPSOS)

HR 6432 có nội dung rất giống với HR 1969 với các điều khoản: cấp ngân sách cho các tổ chức phi chính phủ để phát huy tự do và dân chủ ở Việt Nam và để bảo vệ những nhà tranh đấu bị lâm nạn; tăng ngân sách cho Đài Phát Thanh Á Châu Tự Do; đòi hỏi các chương trình trao đổi về giáo dục và văn hoá với Việt Nam phải bao gồm những người có tư tưởng dân chủ; mở lại một số chương trình tị nạn cho người Việt; và đòi hỏi Bộ Ngoại Giao thực hiện bản báo cáo thường niên về tình trạng tự do và dân chủ ở Việt Nam.

HR 6432 ngăn không cho chính phủ Hoa Kỳ tăng khoản viện trợ ngoài viện trợ nhân đạo cho Việt Nam trừ khi Tổng Thống Hoa Kỳ xác định được rằng Việt Nam đã hoặc sẽ có những cải thiện đáng kể về tình trạng tự do và dân chủ.

Phần chế tài của HR 1969 được tách ra và đưa vào HR 6433. Đạo luật này ấn định các biện pháp chế tài đối với những cá nhân, đặc biệt là các giới chức chính quyền, đã vi phạm nhân quyền một cách trầm trọng. Nếu trở thành luật thì Tổng Thống Hoa Kỳ hàng năm phải nộp cho Quốc Hội và công bố danh sách của những thủ phạm ấy. Các thủ phạm sẽ không được đặt chân vào Hoa Kỳ, dù là quá cảnh, hay xin quy chế di dân ở Hoa Kỳ. Cùng lúc, TNS Sam Brownback (Cộng Hoà - KS) đã đưa vào Thượng Viện bản dự luật cùng ngôn ngữ với HR 6433.

HR 6433 được mô phỏng theo Đạo Luật Chế Tài Về Vi Phạm Nhân Quyền Ở Iran, được DB Michael McMahon (Dân Chủ - NY) cùng với TNS John McCain (Cộng Hoà - AZ) đưa ra vào đầu năm nay.

Lý do DB Ánh đã tách HR 1969 làm hai vì DB Howard Berman (Dân Chủ - CA), Chủ Tịch Uỷ Ban Ngoại Giao của Hạ Viện, không chịu đưa đạo luật này ra biểu quyết.

Tại buổi họp ngày 3 tháng 12, 2009 với DB Ánh và phái đoàn vận động gồm Hoà Thượng Thích Nguyên Trí và Hoà Thượng Thích Vân Đàm cùng với Ts. Nguyễn Đình Thắng, Giám Đốc Điều Hành BPSOS, DB Berman cho biết là đồng ý với tinh thần của đạo luật HR 1969 của DB Smith nhưng thấy khó vượt qua sự chống đối từ nhiều uỷ ban liên hệ của Hạ Viện về điều khoản chế tài trong HR 1969. 

Trước tình hình ấy, DB Ánh quyết định tách đạo luật HR 1969 ra thành hai, để điều khoản chế tài không ảnh hưởng phần còn lại.

“Vận động cho cả hai đạo luật được thông qua trong lúc này là điều cam go vì thời gian làm việc còn lại của Quốc Hội rất ngắn”, Ts. Thắng giải thích. “Tuy nhiên, dù kết quả ra sao thì qua cuộc vận động này phần lớn các dân biểu và thượng nghị sĩ Hoa Kỳ cũng sẽ hiểu rõ hơn về tình trạng vi phạm nhân quyền và thiếu tự do ở Việt Nam hiện nay.”

Theo Ts. Thắng, đây là hành động rất đáng thán phục của vị dân biểu liên bang đầu tiên và độc nhất gốc Việt: “Ngay giây phút đầu khi vừa nhậm chức DB Ánh đã cùng với đồng viện đưa ra nghị quyết để đưa Việt Nam trở lại danh sách CPC. Vào giây phút cuối khi tại chức, Ông vẫn cố gắng tranh đấu cho dân chủ và tự do cho đồng bào ở Việt Nam.”