Tôi từ Altanta lái xe hơn 6 giờ đến Bayou La Batre ngày 12/7/2008. Bayou có gì lạ mà tôi phải đến? Nếu nói đầy đủ tên địa danh, đó là Bayou La Batre, một làng chài Việt Nam ở thành phố Mobile thuộc tiểu bang Alabama. Một làng chài với cuộc sống sinh hoạt trầm lặng thường ngày, bỗng dưng xảy ra một sự kiện hết sức đau thương bàng hoàng gây chấn động không những trong cộng đồng người Việt mà còn cả đến người Mỹ. Một người đàn ông thú nhận với cảnh sát sau khi cãi vã với vợ đã lái xe tới chiếc cầu cao khoảng 80 feet để quăng 4 đứa con xuống nước.

Chắc hẳn thời điểm tôi đến, mọi sự bàn luận đều đã chìm lắng, có chăng chỉ được nhắc sơ qua ở phần dẫn nhập của tôi cho buổi hội thảo, huấn luyện với chủ đề Giải Quyết Bất Hòa Giữa Vợ Chồng trong chương trình Hôn Nhân & Mái Ấm Gia Đình của UBCNVB được tổ chức tại Văn Phòng Chi Nhánh BPSOS Bayou La Batre. Dù đã được thông báo rộng rãi dưới các hình thức như phát thanh, gởi flyer, mời gọi, v.v. trước cả 3 tuần, nhưng chỉ hơn 20 người tham dự (có 4 cặp vợ chồng) do đặc thù công ăn việc làm tại địa phương. Hai nghề chính cho người chủ gia đình là ra khơi đánh bắt hải sản, hơn tuần mới về, và hàn sắt, chủ yếu làm ban đêm. Và chính đặc thù nghề nghiệp nầy, có lẽ ảnh hưởng không ít đến sinh hoạt giữa vợ chồng, giữa cha mẹ và con cái. Điều nầy được chứng minh qua những tâm tình phát biểu của những tham dự viên trong buổi hội thảo hay bộc bạch riêng tư với tôi như vợ chồng ít đối thoại hàn huyên với nhau. Đối thoại giữa vợ chồng không phải là những trao đổi có tính cách công việc như dặn dò, nhắc nhở làm việc nầy việc kia mà thực sự là những lúc vợ chồng chia sẻ tâm tình, nói cho nhau biết những cảm nghĩ, cảm xúc, những khắc khoải, ưu tư để có thể thông cảm, nâng đỡ nhau trong đời sống các mặt.

Dù đây là buổi hội thảo, huấn luyện lần đầu tiên của chương trình HN & MAGĐ thuộc UBCNVB tại Bayou La Batre, nhưng không khí rất là vui vẻ, cởi mở, đóng góp sôi nổi và không thiếu những nụ cười giòn giã, đắc ý. Dù thời gian gần hai tiếng đồng hồ trong một buổi chiều nắng gắt mà máy lạnh mới sửa kịp thời chưa đủ tươi mát, nhưng khi đã kết thúc, các tham dự viên vẫn còn ngồi bàn tán sôi nổi cho đến khi bị hối thúc ra bàn dự tiệc nhẹ mới chịu thôi, và còn thòng thêm vài ý kiến tiếc quá hôm nay thiếu vắng bà xã hoặc ông xã. Trước khi ra về, tham dự viên còn được trao tặng gift cards do ghi danh sớm nhất hay đóng góp ý kiến thật hữu ích.

Đến 9 giờ tối, mọi ngươi về hết chỉ còn lại tôi với Anh Lê Minh (Trưởng Văn Phòng Chi Nhánh), chị Kiều Liên Liên (nhân viên Văn Phòng), một cặp vợ chồng và mấy cháu nhỏ đang chạy nhảy vui chơi. Tôi buột miệng hỏi: "Sao khuya vậy mà còn mấy cháu nhỏ ở đây". Hai ba người chỉ tay về 4 cháu nhỏ trong 7, 8 đứa và nói: "Cha mẹ chúng bỏ mặc chúng, ham mê cờ bạc chả chăm lo gì cả. Sòng bài, casino, cách đây 45 phút, còn ở đây có 3, 4 máy đánh bài. Làm được bao nhiêu đều lao vào đỏ đen, để con cái đi lang thang từ góc phố nầy qua góc phố nọ. Có người thấy tội nghiệp, cho chút gì để ăn. Bốn cháu bé đó thường xuyên đến Văn Phòng chơi banh bàn, máy điện toán, nếu cha mẹ không đến chở về thì cũng có người đưa về nhà".

Ngủ lại một đêm, sáng hôm sau về Atlanta. Trên đường đi, qua từng dặm đường là từng ý nghĩ chợt đến. Hôm qua ngồi lái 6 tiếng, nay cũng vậy, tuy rêm mình nhưng thấy buổi hội thảo, huấn luyện có kết quả, thấy vui trong lòng, nhưng chưa trọn vẹn vì hình ảnh 4 cháu bé không được cha mẹ chăm lo cứ xoay vờn mãi trong đầu, nếu đúng như lời kể. Bốn cháu bé nầy, nếu còn ở quê hương Việt Nam có thể đi dạo bán vé số hàng ngày, hay ngồi ăn xin trên vỉa hè, hoặc lui cui bới tìm trong đống rác mà tôi thấy những hình ảnh đó qua báo chí, chả nhẽ bây giờ được sinh sống trong một đất nước văn minh, phát triển, cũng vậy đó sao? Nếu 4 cháu bé kia bị người cha quăng vào biển trời bao la phải chết mất, thì 4 cháu nhỏ nầy cũng bị cha mẹ quăng vào biển đời thênh thang, không những mang lại di hại cho bản thân các cháu mà còn cả đến cho gia đình và xã hội.

Tôi nghĩ sẽ trở lại Bayou lần nữa, nhưng chưa định thời gian nào thì nhận được điện thoại của Anh Lê Minh, chị Kiều Liên cho biết: ông bà, anh chị em rất thích thú chương trình vừa qua, lần tới có nhiều cặp vợ chồng hơn.

Văn Phòng đã đón nhận nhiều ý kiến, lên kế hoạch tổ chức lần nữa, và mời tôi đến nữa. Mong rằng kết quả sẽ được nhân rộng hơn, và đặc biệt thấy lại 4 cháu nhỏ được cộng đồng giúp đỡ các mặt, được cha mẹ tận tâm chăm sóc, được học hành như biết bao em khác. Biết đâu 20, 30 năm sau, Bayou cũng lại có một tin chấn động trong cộng đồng người Việt cũng như người Mỹ, đó là một hay hai trong bốn cháu bé đã thành danh nên người hay có những công trình, sáng kiến, phát minh về khoa học kỹ thuật nổi bật, xuất sắc để đời.

[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]