TS Nguyễn Đình Thắng và LS Jean Bruggeman
Tin tức về sự ngược đãi công nhân và “cô dâu” Việt ở Đài Loan, hình ảnh của các thiếu nhi Việt bị đưa vào các động mãi dâm ở Cambốt làm chúng ta uất nghẹn và thương cảm cho đồng bào xấu số. Đã có những hội nghị và các buổi gây quỹ được tổ chức cho việc chống buôn người ở Đài Loan hay Cambốt. Tuy nhiên hầu như không mấy ai biết rằng tệ nạn buôn người đang diễn ra ngay trong lòng cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ.
Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển đang giúp cho một số nạn nhân của sự buôn người, trá hình dưới dạng kết hôn. Do ngày càng nhiều người Việt ở Hoa Kỳ về Việt Nam lấy vợ, tình trạng càng có nguy cơ trở nên phổ biến trong cộng đồng của chúng ta. Sau đây là một vài ví dụ (tên, sự kiện cá nhân và địa dư được thay đổi để bảo vệ an toàn cho nạn nhân).
Thuý là thợ may ở tiệm may của Hùng ở Sàigòn. Một hôm, một Việt kiều tên Nguyên, bạn cũ của Hùng, đến tiệm chơi. Qua câu chuyện, anh ta biết rằng Thuý có hai con nhưng sống độc thân, và chưa tìm được người tâm đầu ý hợp. Nguyên đề nghị giới thiệu Thuý với một người bạn ở Hoa Kỳ: Quang. Thuý đồng ý và bắt đầu trò chuyện với Quang qua điện thoại. Cô thấy hai người có nhiều điểm tương đồng và cảm tình dần dà nẩy nở. Hai bên cùng vẽ ra viễn tượng của một mái ấm gia đình. Tình cảm của Thuý đối với Quang ngày càng nồng nàn. Hai người quyết định tiến đến hôn nhân. Quang hứa sẽ đưa Thuý về Mỹ và sống trong sự sung túc về tình cảm lẫn tài chánh. Quang còn hứa sẽ bảo lãnh cho hai người con của Thuý. Sau đó không lâu Quang đi Việt Nam để ra mắt bố mẹ Thuý. Tiếp theo đó là một buổi lễ cầu hôn làm cho Thuý thật vui và hãnh diện. Trở về Mỹ, Quang bảo lãnh cho Thuý theo diện hôn thê. Sau vài tháng chờ đợi nôn nóng, Thuý giã từ cha mẹ, anh chị em và hai người con để lên đường đi Mỹ. Quang giải thích là Thuý phải sang trước rồi mới bảo lãnh được cho hai người con theo sau.
Quang và Nguyên ra đón Thuý tại phi trường Atlanta vào một ngày Chủ Nhật. Mọi người kéo về nhà của Nguyên. Theo lời Quang, hai vợ chồng sẽ sống tạm với Nguyên cho đến khi tìm được nhà riêng. Vài ngày sau Quang và Thuý ra toà địa phương làm giấy hôn thú. Sau một tuần ăn ở với nhau ở nhà Nguyên, Quang đột nhiên biến mất. Sống lạc lõng trong nhà của Nguyên, Thuý ngày ngày mong chồng về nhưng Quang vẫn biệt tăm.
Chẳng ít lâu sau Nguyên bắt Thuý phải phục vụ cho gia đình mình như một đầy tớ. Thuý phải trông nom 5 người con khi hai vợ chồng Nguyên đi làm ở các tiệm nail của họ. Thuý làm quần quật suốt ngày, hết chùi nhà cửa đến giặt giũ, nấu ăn, tắm rửa cho mấy đứa trẻ. Có những ngày Nguyên còn bắt Thuý lau chùi nhà cửa cho anh chị em của mình và các tiệm nail của vợ chồng Nguyên. Nguyên bảo với Thuý rằng cô phải cảm ơn Nguyên đã bảo bọc cho cô sau khi bị chồng bỏ rơi và đã không báo với công lực để trục xuất cô về Việt Nam. Vợ chồng Nguyên không cho phép Thuý liên lạc với bất kỳ ai, kể cả gia đình ở Việt Nam. Thuý chỉ được ra khỏi nhà khi có Nguyên đi cùng. Cô luôn hãi sợ vì những lời đe doạ sẽ bị giao cho công lực bắt và đuổi về Việt Nam. Nguyên tịch thu tất cả giấy tờ tuỳ thân của cô. Thuý được trả 400 Mỹ kim một tháng nhưng ngược lại phải trả tiền ăn và các chi phí sinh sống khác.
Quang và Nguyên vi phạm luật Hoa Kỳ. Họ lừa dối Thuý để cô lọt vào quỷ kế của họ. Quang có thể bảo lãnh hai người con nhỏ của Thuý đến Hoa Kỳ cùng một lượt với Thuý nhưng đã không làm điều này. Quang toan tính chỉ đem Thuý sang để cô ta bị cô lập. Nguyên thì đã nói dối Thuý về các chọn lựa mà luật pháp Hoa Kỳ cho phép. Thuý không làm gì sai trái để bị bắt hay trục xuất. Thuý có toàn quyền rời khỏi nhà của Nguyên bất kỳ lúc nào, kết bạn, tìm việc làm, tìm chỗ ở, nói chuyện với thân nhân hay bất kỳ ai. Nguyên đã nói dối để trói chân Thuý ở nhà mình, làm đầy tớ cho gia đình mình, mà hầu như không phải trả lương. Đó là buôn người: cưỡng bách người khác lao động. Thuý bị cưỡng bách lao động do những lời nói dối của Quang và Nguyên, và vì Nguyên đã tịch thu sổ thông hành và giấy tuỳ thân nên Thuý không thể ra đi một cách an toàn. Nguyên cũng ngăn chặn không cho Thuý kết bạn hay nói chuyện với gia đình vì những người này có thể giúp Thuý tìm một đời sống tốt đẹp hơn.
Qua một người quen của Thuý ở Houston, UBCNVB được báo động về trường hợp này. UBCNVB giúp đưa Thuý đến một nơi trú an toàn và đã giúp Thuý làm chiếu khán T, loại chiếu khán đặc biệt dành cho nạn nhân buôn người, và cung giúp Thuý bảo lãnh cho con cái. Thuý bây giờ có giấy phép làm việc và đang chờ đón hai con sang Hoa Kỳ đoàn tụ. Sau vài năm mấy mẹ con sẽ có quyền xin thẻ xanh và rồi nhập tịch để trở thành công dân Hoa Kỳ.
Chi biết được Toàn, một người Mỹ gốc Việt, qua trò chuyện trên internet. Sau nhiều thángï liên lạc với nhau như vậy, Toàn về Việt Nam trong hai tháng để gặp Chi. Hai người tìm hiểu nhau và tình yêu nẩy nở. Họ làm đám hỏi linh đình ở thành phố nơi Chi sinh sống trước sự chứng giám của hai bên họ hàng. Toàn đưa Chi về Hoa Kỳ, ở một vùng nông thôn thuộc tiểu bang Kansas. Vừa về đến nhà Toàn thay đổi thái độ hoàn toàn. Những ngọt ngào chỉ cách đó dăm hôm bỗng tan biến. Toàn cấm Chi không được ra khỏi nhà và không được làm quen với bất kỳ ai. Vùng này rất ít người Việt sinh sống và Chi không biết Anh ngữ nên chẳng biết thổ lộ cùng ai. Toàn có người con 9 tuổi với đời vợ trước. Chi bị bắt sống ru rú trong phòng và chỉ được ra khỏi phòng mỗi khi chăm sóc cho người con này hay lau chùi, giặt giũ, làm bếp núc. Toàn luôn chửi bới Chi, dùng những chữ tục tằn, nhiếc mắng là cô ngu đần và vô dụng. Toàn hăm he tống cổ cô ra khỏi nhà. Mỗi ngày Chi chỉ được ăn một bữa, gòm có cơm với rau và một ít thịt. Mỗi lần Chi gọi điện thoại về cho gia đình thì Toàn cũng bắt ống nghe để kiểm soát. Toàn căn dặn trước rằng nếu ông ta bắt gặp Chi than phiền với gia đình thì ông ta sẽ đánh cô và tống khứ cô về Việt Nam ngay lập tức; ông sẽ mách với gia đình Chi rằng cô là một người đàn bà mất nết, không vâng lời chồng. Sau nhiều lần bị đánh đập, Chi làm liều gọi số 911 cầu cứu. Khi cảnh sát đến nhà, họ nhờ Toàn thông dịch vì Chi không biết Anh ngữ. Toàn dịch trại với cảnh sát rằng không có gì. Khi cảnh sát đi rồi, Toàn quay ra hăm Chi rằng cảnh sát ở Mỹ sẽ chẳng giúp đỡ gì đâu. Càng ngày Chi càng bị hành hung và dập vùi hơn; cô trở nên trầm cảm và bị khủng hoảng và có đôi lần định tự sát. Cuối cùng Chi đánh liều bỏ nhà ra đi khi Toàn hăm doạ sẽ li dị cô. Vô gia cư, Chi lang thang ngoài đường. May mắn cho cô, một phụ nữ người Việt đang lái xe trên xa lộ thấy cô và dừng lại hỏi thăm. Phụ nữ tử tế này đưa Chi về nhà và, khi nghe câu chuyện của Chi, lập tức gọi cho UBCNVB vì trước đó đã từng biết về các chương trình pháp lý của tổ chức này. Sau đó người phụ nữ ấy đã sắp xếp để Chi lấy xe đò đến Virginia.
Toàn đã có nhiều hành vi phạm pháp. Ông ta hành hung Chi và rồi nói dối với cảnh sát. Ông ta đã nhốt Chi trong phòng, khoá cửa lại, và bắt Chi phải lao dịch. Tội của Toàn vừa là bạo hành gia đình (hành hung vợ về thể xác lẫn tinh thần) vừa là buôn người (vì cưỡng bức Chi lao động như gia nhân và người giữ trẻ). Chính Toàn đã thường xuyên gọi thẳng mặt Chi là “nô lệ” của ông ta. UBCNVB đã sắp xếp cho Chiâ một chỗ ở tử tế và xin Medicare cho cô. Chi cảm thấy vững chãi hơn và bắt đầu tìm lại dược niềm vui sống. Tinh thần của cô bị tổn thương trầm trọng, nhưng cô đang từ từ hồi phục. UBCNVB đang giúp cho Chi cùng một lúc xin chiếu khán dành cho nạn nhân bạo hành và xin chiếu khán T cho nạn nhân buôn người để cô ở lại Hoa Kỳ.
Có những người Việt, vì ích kỷ, vì tham lợi, vì khinh rẻ con người, đã chà đạp lên người khác và chà đạp cả lên luật pháp Hoa Kỳ. Vì lương tâm, chúng ta cần gấp rút truy tìm các nạn nhân đang ở rải rác trong cộng đồng Việt ở Hoa Kỳ và giải thoát cho họ. Vì công lý, chúng ta phải ngăn chặn tình trạng này để không lan rộng thêm, bằng cách thông tin cho nhau hiểu thế nào là phạm tội buôn người.
Theo luật Hoa Kỳ buôn người xảy ra khi:
* Tuyển mộ, chứa chấp, chuyên chở, cung cấp hay thu nhận người trong thương vụ tình dục mà người đó bị lôi cuốn vào do vũ lực, lường gạt hay ép buộc. Đối với trẻ em dưới 18 thì không cần phải chứng minh đã bị vũ lực, lường gạt hay ép buộc.
* Tuyển mộ, chứa chấp, chuyên chở, cung cấp hay thu nhận người lao công hay phục vụ bằng vũ lực, lường gạt hay ép buộc để biến họ thành người ở đợ ngoài ý muốn, lao động từng bữa, con nợ hay nô lệ.
Những kẻ vi phạm hành động buôn người bị luật pháp Hoa Kỳ truy tố. Từ năm 1999 UBCNVB đã can thiệp trong nhiều chục vụ buôn người ở Hoa Kỳ, vụ lớn lên đến nhiều trăm nạn nhân và dính líu đến tổ chức tội phạm, vụ nhỏ chỉ mang tính cách cá nhân như trong hai trường hợp kể trên. Dù lớn hay nhỏ, đó vẫn là hành động phạm pháp và vi phạm đến phẩm giá con người cần phải bài trừ.
Cũng theo luật Hoa Kỳ, nếu nạn nhân chịu hợp tác với công quyền để truy tố kẻ thủ phạm thì họ có thể được hưởng nhiều hình thức bảo vệ, kể cả việc ở lại Hoa Kỳ. Hình thức bảo vệ tuỳ vào loại bạo hành và tình trạng hôn thú của nạn nhân và cần có các luật sư có kinh nghiệm hướng dẫn. Hiện nay UBCNVB có 5 luật sư chuyên về chống buôn người và bảo vệ các nạn nhân.
Quý vị có thể tìm hiểu thêm về chương trình chống buôn người của UBCNVB ở trang mạng: http://www.bpsos.org/survivor/veta. Chúng tôi cũng thường xuyên tổ chức các buổi huấn luyện về chống buôn người cho các luật sư, các cán sự xã hội, và cho người dân.
Mạch Sống Số 62 - 09/07
Mạch Sống Online
